Verzet in Piershil: Klaas van Bergeijk

Net als overal in Nederland werd ook in Piershil verzet gepleegd tegen de Duitse bezetter. Grote spil in Piershil was Klaas van Bergeijk. In de Hoeksche Waard waren verschillende verzetsgroepen actief. De naam Klaas van Bergeijk komt in de boeken over het verzet regelmatig voor. De op 27 oktober 1897 te Piershil geboren landbouwer was leider der L.O. (Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers) en lid van de K.P. (De Landelijke Knokploegen) en was een zeer actief verzetsman. Vanuit zijn boerderij in de Voorstraat van Piershil (op de plaats van het huidige nieuwe Gemeentehuis van Korendijk) was hij nauw betrokken bij de meest gevaarlijke klussen. Hij verleende zelf onderdak aan onderduikers van allerlei signatuur en zorgde ook voor betrouwbare onderduikadressen in de nabije omgeving. Zo heeft in de smederij van Gerrit vd Kuil in de Piershilse Voorstraat niet alleen een Canadese piloot (Ken Dugdale) ondergedoken gezeten maar ook op die plaats is maandenlang het illegale krantje ‘Trouw’ uit de nogal rumoerige drukmachine komen rollen. Dit op verzoek van het verzet in Oud-Beijerland dat geen veilige plaats meer voorhanden had.

Foto’s Klaas van Bergeijk – Boerderij Klaas van Bergeijk – Leider der L.O.

piershil-oorlog-klaasvanbergeijk-portret piershil-foto-oorlog-boerderijvanklaas

Klaas van Bergeijk was betrokken bij enkele stoutmoedige operaties en was ook degene die in het holst van de nacht voor de afvoer van de wapens zorgde na de drie grootscheepse wapendroppingen die in de Hoeksche Waard hebben plaats gevonden. Die wapens (en uiteraard ook munitie en andere goederen, in totaal ruim 12 ton) werden door vliegtuigen in kleine containers gedropt en vervolgens verspreid over het verzet in de Hoeksche Waard. Toen dat plaatsvond (in 1944 op 24 oktober, 30 oktober en 2 november) was Piershil al geïnundeerd zodat de containers gemakkelijk in het water konden worden gedumpt. Toen het water na de oorlog weer verdween kwamen her en der de containers aan het oppervlak. Van Bergeijk heeft ze naast z’n boerderij opgestapeld en nog jarenlang hebben die containers als een soort afscheiding dienst gedaan.

Foto containers als afscheiding

Op deze foto van net na de oorlog zijn rechts de containers in kwestie te zien. De jongen is Ad van Bergeijk (geboren 1933), zoon van Klaas.

piershil-verzet-klaas-containers-advanbergeijk
In verband die met die wapens vond eind november 1944 in de Piershilse haven ook de eerste openlijke verzetsactie in de Hoeksche Waard op klaarlichte dag plaats! Door omstandigheden moesten de wapens overdag worden afgevoerd naar het verzet in het oosten van de Hoeksche Waard en naar Dordrecht. Hiervoor werd een list bedacht waarbij alle bewoners van het havengebied door een politieagent (De Vries) werden gesommeerd om in opdracht van de Duitse Wehrmacht binnenshuis te blijven en de gordijnen te sluiten. Onder begeleiding van gewapende verzetsmannen met een behoorlijke reputatie (Theo le Grand, Klaas van Bergeijk, Wim Boot en Piet Snel) werden de revolvers, geweren, stenguns, handgranaten en munitie snel overgeladen in een klein binnenvaartschip, dat vervolgens snel de Piershilse haven verliet.

Afbeelding Vergunning D Klaas van Bergeijk – 1941

piershil-verzet-klaas-vergunning-d

Afbeelding Genehmigung – Een (vervalste) vergunning om te oogsten op naam van de schuilnaam van Klaas: A. Donker.

piershil-verzet-klaas-schuilnaam

Tijdens de oorlog werd er natuurlijk zo min mogelijk over het verzet gesproken. Hierdoor was het niet altijd even duidelijk welke Nederlanders nou wel of niet in het verzet hadden gezeten. Vooral aan het einde van de oorlog en zelfs in de laatste dagen vond een enorme aanwas plaats. Na de bevrijding leek het zelfs alsof iedereen in het verzet had gezeten. In werkelijkheid heeft zo’n 5 procent van de Nederlandse bevolking actief deelgenomen aan het verzet tegen de Duitsers. Ook 5 procent koos de kant van de Duitsers en maakte zich schuldig aan landverraad. De meeste Nederlanders probeerden zo normaal mogelijk door te leven. Daarbij wilde men in ieder geval niet teveel risico’s nemen. Heel veel mensen waren tegen de Duitsers en hoopten dat de bezetting snel voorbij zou zijn. Er waren ook veel mensen die de verzetsmensen hielpen. Vooral bij het vinden van een onderduikplek was veel hulp nodig. Mensen die wel eens een onderduiker in huis hadden, vonden van zichzelf meestal niet dat ze ‘in het verzet’ hadden gezeten. En ook als je stiekem verzetskrantjes las en doorgaf dan was je niet bij het verzet. Maar het waren wel allemaal dingen die de Duitse bezetters niet goed vonden.

Foto’s onderduikers te Piershil

De foto’s van de onderduikers hier onder zijn allen gemaakt te Piershil. Het bovenste exemplaar werd in 1944 gemaakt op het zolderkamertje van de boerderij van Arie Bouman (op de achterzijde van de foto staat geschreven ‘Herman Piet en Jan’). De middelste foto is gemaakt rondom de boerderij van Klaas van Bergeijk in juli 1943 (met 3 van de 4 namen op de achterzijde: Henk, Klaas, Bert Verzijl). De derde foto, eveneens gemaakt rondom de boerderij, stamt uit augustus 1943.

piershil-verzet-klaas-onderduikers-01

piershil-verzet-klaas-onderduikers-02

piershil-verzet-klaas-onderduikers-03-aug1943

Een bedankje in de Koerier nummer 61, 21 juli 1945

B. Maasdam, F. Runce, R. Smits, P. Schelling, A. Maarleveld, H. Goudswaard, H. Evertsen, J. Kruis, B. v.d. Bom, G. Schelling en A. Schelling betuigden snel de oorlog hun dank aan Klaas.

Na de oorlog werden verscheiden personen in de Hoeksche Waard bedankt voor hun verzetsdiensten in de oorlog. Zo werd Klaas van Bergeijk met een getuigschrift bedankt door Dwight Eisenhower (namens de president van de Verenigde Staten) en Prins Bernhard (bevelhebber Nederlandsche Strijdkrachten) en kregen Wim Boot en Wim Baars (van het verzet in het oosten van de Hoeksche Waard) als enige twee in de Hoeksche Waard een onderscheiding. Hun ‘kruis van verdienste’ werd uitgereikt op het Binnenhof te Den Haag. Na de oorlog barstte er natuurlijk ook een discussie los over goed of fout. Het bleek een moeilijke discussie te zijn. Zoals ook te zien is in recente films als ‘Zwartboek’ en ‘Oorlogswinter’ was een vergissing snel gemaakt. Zo kon het gebeuren dat een keurige makelaar zich in het geniep verrijkte aan afgevoerde Joden en dat een ‘moffenhoer‘ in werkelijkheid voor het verzet werkte. Voor veel mensen in Nederland was 5 mei 1945 een heuglijke dag. Voor anderen begon op die dag een nieuwe strijd.

Onderscheidingen voor Klaas van Bergeijk

piershil-verzet-klaas-eisenhower-01 piershil-verzet-klaas-eisenhower-02 piershil-verzet-klaas-lidtribunaal piershil-verzet-klaas-lo-medewerkers

Na de oorlog werd Klaas van Bergeijk verzocht plaats te nemen in een tribunaal om te beslissen over goed en fout. Ook van de Stichting 1940-1945 kreeg hij verzoeken om inlichtingen te verschaffen over bepaalde personen. Van Bergeijk beschouwde dat niet als een erebaantje, want de gevolgen (zoals het verlies van pensioen!) konden voor verdachten enorm zijn. Na de oorlog volgden voor sommige verzetsmensen een carrière in het leger. Voor de meesten ging het gewone leven weer verder en werden zij weer leraar, boer, bakker, smid en arbeider.

Documenten tribunaal – onderzoek na de oorlog

piershil-verzet-klaas-lidtribunaal

piershil-verzet-klaas-tribunaal-plvvoorzitter

piershil-verzet-klaas-stichting4045-navraag

piershil-verklaring-klaas-devries

piershil-verzet-klaas-mis

Wie was Klaas van Bergeijk

Klaas Klaas van Bergeijk werd geboren in 1897 als zoon van Adam van Bergeijk en Aartje Neeltje Maria Barendregt in de Voorstraat van Piershil. In 1917 werd hij onder de wapenen geroepen (landstorm), zoals op de afbeeldingen rechts is te zien. Op de plaatst van het huidige Gemeentehuis te Piershil stond de boerderij waarop hij jarenlang ‘boerde’. Op oudere leeftijd droeg hij z’n bedrijf over aan zijn zoon, Ad van Bergeijk. Tot eind jaren tachtig van de twintigste eeuw maakte de boerderij deel uit van het Piershilse dorpscentrum. Klaas van Bergeijk verhuisde naar Oud-Beijerland en later naar Woudenberg, waar hij op 26 juli 1983 op 85-jarige leeftijd overleed. Door een initiatief van Ad Verhorst, destijds voorzitter van de Piershilse Oranjevereniging, deed Klaas van Bergeijk, nog maar net op tijd, in 1980 zijn verhaal in het boekje ‘Piershil 1940-1945’. Klaas van Bergeijk ligt begraven op de oude begraafplaats achter de kerk van Piershil, op enkele meters afstand van de Canadese piloot Robert Echlin. Die door Klaas in 1940, in tegenstelling tot Hugh Rowe, niet uit z’n brandende vliegtuig kon worden bevrijd.

Knipsel ‘Afscheid van Klaas van Bergeijk’

piershil-oorlog-verzet-overlijden-klaas

Foto (oude) begraafplaats Piershil – Klaas van Bergeijk

piershil-foto-begraafplaats-klaasvanbergeijk

Inschrijving voor den dienst – Foto’s Landstorm – 1917

piershil-oorlog-klaasvanbergeijk-landstorm-1917

Klaas van Bergeijk in de Landstorm, hij zit op de voorste rij, derde van links.

piershil-oorlog-klaasvanbergeijk-landstorm-01 piershil-oorlog-klaasvanbergeijk-landstorm-02

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *