1976 – Simon Brand: Ik heb het niet gedaan voor het geld

In 1976 verscheen het boekje ‘Het verzet in de Hoeksche Waard’. Ter gelegenheid daarvan verscheen onderstaand artikel (door Pieter Harcksen) in de krant, een interview met de auteur Simon Brand.

Meer informatie over zijn boek (en het vervolg daarvan) staat hier: Simon Brand; Het verzet in de Hoeksche Waard (deel 1 en 2)

Knipsel ‘Ik heb het niet gedaan voor het geld’ – 1976

Klik op het knipsel voor een vergroting

‘s-Gravendeel — Sinds enkele dagen prijkt op de toonbanken van diverse Hoekschewaardse boekhandels het boekje ,,Het verzet in de Hoeksche Waard”. Volgens de schrijver, de ‘s-Gravendeler Simon M. Brand, bestond er een grote behoefte aan een dergelijk boekje. Over het verzet in de jaren ’40-’45 zijn al bibliotheken vol geschreven. Over de manier waarop verzet in de Hoeksche Waard heeft plaatsgevonden was bijzonder weinig bekend. Gelegenheidsschrijver Simon Brand trok de stoute schoenen aan en dook in het Hoekschewaardse oorlogsverleden. Simon Brand bood het geschrevene gratis aan het weekblad Het Kompas aan, want „geld ermee verdienen” stond bij Simon niet op de eerste plaats. Ruim een jaar verscheen ‘Het verzet in de Hoeksche Waard” in feuilletonvorm. Daarna ontstond het idee om alle afleveringen te bundelen en er een boekje van uit te geven. Ook bij de uitgave van dit boekje stond het principe van de schrijver voorop: „Dat geld vond ik niet het belangrijkste. Ik probeer precies rond te komen. Ik hoef er niet perse wat aan te verdienen”. Simon Brand stapte naar een drukkerij en gaf opdracht tot het drukken en inbinden van duizend exemplaren. Om zeker te zijn dat hij niet met die duizend boeken in zijn maag zou blijven zitten maakte Simon bekend dat men zich voor het boek kon inschrijven. Direct al bleek dat er veel belangstelling voor het boekje bestond, want er kwamen zo’n 350 aanmeldingen binnen. De reden dat dit boekje de mensen zo enorm aansprak is waarschijnlijk de realistische stijl, waarin het geschreven is. Het is een wonder dat Simon Brand deze realistische stijl in het hele boek zo consequent heeft kunnen doorvoeren. Simon Brand is namelijk na de oorlog geboren en wel op 6 november 1946. Desgevraagd vertelt de zwijgzame schrijver hoe hij er toe gekomen is om een boekje te schrijven over een periode die hij niet daadwerkelijk heeft meegemaakt. Ik was altijd al geïnteresseerd in de tweede wereldoorlog, maar ik heb me er niet intensief mee bezig gehouden. Ik liep eigenlijk al lang met het idee om er iets over te schrijven. Er was nog bijna niets van het Hoekschewaardse verzet bekend. Ik kende mensen die hier in het verzet gezeten hadden. Daar ben ik toen op af gestapt en vroeg ze om hun medewerking. Dat ik er niet eerder mee ben begonnen was te wijten aan het ontbreken van een mogelijkheid om zoiets uit te geven. In september 1974 sprak ik met de redactie van dat weekblad. Die had wel interesse in dat verhaal. Het was voor allebei een gok, want ik had nog niets op papier staan. Direct toen de afspraken rond waren ben ik gaan praten met die ex-verzetstrijders. Er was toen nog geen sprake van een boek. Ik heb het verhaal in afleveringen ingediend, vertelt Simon Brand. Op de dag, dat het boekje in de boekhandel zou verschijnen stond zijn telefoon roodgloeiend „Zoals het nu loopt komen we wel uit de kosten”, zegt hij. De uitgave heeft hij namelijk zelf helemaal bekostigd. De schrijver heeft een investering van enkele tienduizenden guldens moeten doen. Als het boekje zo goed „blijft lopen” zal er naar alle waarschijnlijkheid nog een tweede druk verschijnen. „Ik heb het gedaan voor de bevolking en niet voor het geld, Ik mocht al blij zijn als ik rond zou komen”, legt hij uit. „Schrijven over het verzet is een moeilijke zaak, zeker als je het zelf niet hebt meegemaakt. Ik heb gelukkig ontzettend veel informatie gekregen. Ik heb erg selectief moeten werken. Alle informatie heb ik gecheckt Alle vrije tijd vanaf september ’74 zit erin. Ik kreeg ontzettend veel reacties. Uit die reacties zijn ook weer leuke dingen gekomen Soms had ik die mensen meer dan een half uur aan de telefoon. Ik had niet gedacht dat het nog zo leefde onder de bevolking. Vaak vroeg men mij: heb jij het allemaal meegemaakt. Ze konden niet geloven dat ik er niet bij was geweest. Het gebeurde regelmatig dat men opbelde en vroeg: leeft die schrijver nog. Ik kon het allemaal zo nauwkeurig schrijven, dankzij de goede informatie die de oudverzetstrijders verstrekten. Die mensen zitten door heel Nederland verspreid. Zelfs in het buitenland zitten nog enkele Hoekschewaardse verzetstrijders. Ze hebben nog steeds allemaal contact met elkaar Vandaar dat het niet zo moeilijk was om ze te pakken te krijgen. Vervolgens maakte ik afspraken met die mensen en stapte er met een cassetterecorder op af. In het begin waren de ex-verzetstrijders er niet zo happig op, maar toch zegden allen hun medewerking toe. Allen werkten even enthousiast mee. Ik heb in totaal dertien hoofdpersonen géinterviewd. De verzetsgroep in de Hoeksche Waard was niet erg groot”, vertelt Simon Brand. De prijs van het boek was bij de voorinschrijving 25 gulden. Nu moet men 32,50 gulden voor het boek neertellen. Twintig procent van de voorinschrijvingen kwam van buiten de Hoeksche Waard. Schrijver Simon Brand heeft ontdekt dat 30 à 35 jaar een lange tijd voor het geheugen is. „Als je met hen alléén sprak, wisten ze niet meer zoveel, Enkele keren heb ik ze allemaal bij elkaar gekregen. Ze hielpen elkaars herinneringen weer op gang. Er werd vlot gepraat. Ik had totaal geen idee van de situatie. De verzetsmensen hadden beslist geen hekel aan de Duitsers. Wel verafschuwden ze het systeem, dat toegepast werd”, heeft hij bemerkt. Eén van de benaderde verzetsmensen weigerde ‘om mee te werken. Hij wilde het allemaal niet meer oprakelen. „Het Hoekschewaardse verzet functioneerde uitstekend. Er werd veel aandacht aan onderduikers en vluchtelingen besteed. Er zijn echter ontzettend veel negatieve verhalen bekend over zwarthandelaren. Maar dat waren dezelfde mensen, die onderdak aan iedereen verleenden. Die zogenaamde zwarthandelaren gaven van hun twee schrale boterhammen er zelfs één weg”, zegt Simon Brand. Op de omslag van het boekje prijkt een foto van het standbeeld, dat tussen Oud-Beijerland en Heinenoord langs de provinciale weg staat. Op die plaats schoten de Hoekschewaardse verzetsmensen een NSB-burgemeester dood: als represaillemaatregel fusilleerden de Duitsers tien gevangenen uit het Haagseveer. Een gebeurtenis die iedere wat oudere Hoekschewaarder nog vrij vers in het geheugen zal liggen.

1 Comment

Add a Comment
  1. Het boek is momenteel in mijn verzameling weer beschikbaar en regelmatig te vinden in deze rubriek: https://www.boekenstek.nl/c-2948471/boeken-hoeksche-waard/

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *