1945 – De geestelijke achtergrond van het verzet

Half oktober 1945 werd een meeting gehouden t.b.v. oud-illegale werkers. De krant deed verslag op 19 oktober 1945.

In de gereformeerde kerk heeft de Gemeenschap Oud-Illegale Werkers afd. Oud-Beijerland een goedbezochte vergadering gehouden met als thema ‘De geestelijke achtergrond van het verzet’. In zijn openingswoord zeide de heer I. Traas dat met deze avond bedoeld werd voorlichting te geven omtrent de motieven , die de illegale werkers tot het verzet hebben gedreven,  terwijl hij onder de aandacht bracht dat de G.O.I.W. zich te doel stelt de verzorging van oud-illegale werkers ter hand te nemen, samenwerking met de sectie P van B.S.  en met de stichting 1940-1945.

De heer de Rooy (René), voormalig provinciaal leider L.O. Noord-Brabant, sprak over ‘Het verleden en heden’. Spreker merkte op dat er t.a.v. de illegaliteit veel misverstand heerscht dat uit de weg geruimd dient te worden. Ten deele is dit misverstand historisch gegroeid omdat de illegaliteit in het geheim werkte, waardoor over haar werkzaamheid soms de fantastischte verhalen de ronde deden. Het publiek zag wel het grootsche wat gepresteerd werd, maar niet de geest waaruit dit alles voortkwam. Velen vroegen zich niet af waarom dit alles gebeurde, doch schudden het hoofd over ‘die heethoofden, die hun leven waagden’.  Zij begrepen niet dat het het idealisme was wat deezen menschen dreef. Velen onder ons volk waren slap in hun houding. Als hen gevraagd werd om steun, om een onderduiker te herbergen of anderszins hadden zij allerlei uitvluchten. Deze lieden zouden niet voorkomen hebben, dat de geest van het Nederlandsche volk kapot werd gemaakt. Maar, zoo zeide spreker,, nu hebben zij het hoogste woord, nu staan zij vooraan met hun critiek op illegaliteit en regeering, Spreker stelde vast dat er een groote tegenstelling was tusschen de illegaliteit en de „lauwe” Nederlanders. Nu, aldus spreker, is die tegenstelling nog schriller. Nu hoort men soms zeggen als iemand vertelt, dat hij illegaal gewerkt heeft: „daar heb je nog zoon idioot!”  Spreker signaleerde een groot wanbegrip ook bij de officieele instanties; hij staafde deeze woorden met eenige voorbeelden. De illegaliteit, voortspruitend uit het positief Christendom, heeft gebouwd aan een nieuw Nederland. Dat wil zij ook nu nog en daarvoor moet zij de gelegenheid krijgen aldus spreker. De gelegenheid om de schouders te kunnen zetten onder het opbouwwerk van Nederland. Spr. besloot met de hoop uit te sproken, dat de illegale werkers in Oud-Beijerland daarvoor de kans zullen krijgen. Ds. Bijlsma, Ned, Herv. Pred. te Rotterdam-Zuid, sprak over het onderwerp: „Wat zal de toekomst brengen”? Spr. wilde deze vraag zien als een gewetensvraag daar het van den geest die ons bezielt afhangt hoe zij beantwoord zal worden. Spr. stelde daarnaast de vraag of de illegaliteit alleen maar ergens tegen of ook ergens voór gestreden had, waarbij hij als antwoord gaf: tègen het Nationaal Socialisme en vóor vrijheid, waarheid en recht De kerk streed tegen het Nat. Soc. omdat zij daarin een tegen-kerk zag. De Illegaliteit werd gedreven door velerlei motieven, waaraan evenwel steeds het idealisme ten grondslag lag. Beide groepen hebben, ieder op hun wijze, gedaan wat gedaan moest worden. tekst-oilw-oktober1945Ds. Bijlsma wees er op, dat, terwijl bij de massa waardeering bestaat voor het verzet der kerken, het werk der illegaiiteit veelal gequalificeerd wordt als een zucht naar avontuur. Spr. noemde dit onjuist en zeide, dat ook dáár een idealisme aanwezig was, het bewustzijn van te vervullen plichten, het besef te moeten vechten voor de hooge waarden, die in het Nederlandsche volk leefden. Spr. legde er den nadruk op dat de illegaliteit geen hokjesgeest kende. In den strijd tegen een overmachtigen vijand stonden personen van ver-uiteenloopend beginsel hand aan hand, naast elkaar. Dit is de groote winst der illegaliteit, dat zij haar leden begrip voor elkanders denkbeelden heeft bijgebracht. Deze winst dreigt verloren te gaan in het spel der krachten, die voor den oorlog reeds den boventoon voerden. Dit mag niet gebeuren aldus spr. Wij moeten front blijven maken, eensgezind en uit alle macht. Onze geest mag niet verslappen. Tenslotte legde spr. de aanwezigen de vraag voor: Brengt de toekomst een verdeeld Nederlandsch volk, dat alleen maar kankeren kan, of een volk, dat op het voorbeeld, der voortrekkers uit het verzet geleerd heeft hand in hand te blijven staan ? Spr. besloot met den oproep: voor vrijheid, recht én sociale gerechtigheid op naar een nieuwe toekomst. Het slotwoord werd gesproken door Ds. I. Hamming, ter afwisseling van het programma werd verzetspoëzie voorgedragen o.m. „Executie” en „De ballade van een ter dood veroordeelde” van Jan van Campert. De avond werd besloten met het zingen van het Wilhelmus.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *