Terug naar de indexpagina – Uitleg over tribunaalverslagen in de krant
P.A. Verkerk te ‘s-Gravendeel
Uitspraak 28 februari 1947
Door het Tribunaal te Dordrecht werd P.A. Verkerk, varkenshandelaar, veroordeeld tot 4 jaar interneering, ontzetting uit de kiesrechten en uit het recht om ambten te bekleeden.
Zaak opnieuw behandeld 31 oktober 1947
De ‘s-Gravendeelse varkenshandelaar P. A. Verkerk, die voor het Dordts tribunaal tot vier jaar detinering werd veroordeeld, maar waaraan de fiateur zijn goedkeuring niet had verleend, stond thans te Oud-Beijerland terecht. Besch. werd ervan beschuldigd dat hij lid was van de N.S.B. en hiervoor blokleider was; nat.-soc. vergaderingen bezocht; vrijwillig in de Landstorm Nederland is geweest en de Duitse uniform heeft gedragen; de eed op de Führer heeft afgelegd en geld in het Strijdfonds, van. de N.S.B. heeft gestort. Bovendien is besch. geabonneerd geweest op verscheidene nat.-soc. bladen en heeft hij een aanklacht tegen de burgemeester van ‘s-Gravendeel ingediend omdat deze te weinig activiteit voor de Winterhulp aan de dag had gelegd. Besch. had zich in 1933 bij de N.S.B. aangesloten, omdat hij dacht dat deze partij verbetering in de maatschappelijke toestanden zou brengen. Na de Duitse inval in 1940 had besch. zich een jaar „los” van de N.S.B. gevoeld. Toen de oorlog met Rusland een feit was geworden en men, aldus besch., voor de keuze Mussert of Moskou werd gesteld, zag hij alleen maar heil in het nationaal-socialisme. Een der leden van het tribunaal wees er op, dat er behalve het nationaal-socialisme of het communisme nog een derde mogelijkheid was, die zoveel Nederlanders hebben gekozen, waaruit hij concludeerde, dat besch. er „vierkant naast” was. Besch. antwoordde hierop laconiek: „Dat is gebleken”. In de W.A., waar besch. zich n.a.v. de oproep van de „leider” bij aangesloten had, had hij slechts deelgenomen aan excercities en sportoefeningen in ‘s-Gravendeel. Tenslotte was hij door overschakeling in de Landstorm terecht gekomen, waar hij met een Duitse uniform en geweer werd uitgerust, hoewel hij niet in de wapenhandel geoefend was. Vervolgens kreeg hij, zo vertelde besch., opleiding in ‘s Hertogenbosch, waar hij voor de kazerne wacht houden moest. Besch. had nog getracht via de N.S.B. van de Landstorm af te komen, maar dit was zonder resultaat gebleven. Na enige tijd gelukte het besch. zich voor de velddienst af te laten keuren. Na de dolle Dinsdag werd de Landstorm ingezet, maar daar hij toen reeds afgekeurd was moest besch., aldus zijn verklaring, in Den Bosch blijven. Hoewel besch. nog geen ontslagpapieren had ontvangen, ging hij toch naar huis. Het werd hem toen echter te gevaarlijk en in December ging hij eens op zoek naar die papieren, maar deze waren inmiddels kwijt geraakt. Een herkeuring volgde en besch. werd voor alle diensten afgekeurd. Wat de schenking aan het Strijdfonds betreft, deelde besch. mede dat dit slechts nu en dan een kwartje is geweest; eigenlijk herinnerde hij er zich niet veel meer van. Besch. verklaarde, dat hij zich altijd voor instellingen had geïnteresseerd die iets voor de armen tot stand brengen; en zodoende had de houding van de burgemeester inzake de Winterhulp hem geërgerd en had hij een klacht ingediend om hem tot meer activiteit aan te sporen. Besch. voerde voorts tot zijn verdediging aan, dat hij nooit gevolg had gegeven aan de anonieme brieven, die hem toegezonden werden en waarin hem werd verzocht maatregelen te nemen tegen onderduikers en illegalen, die wapens ontvingen enz. Ook had hij veel burgers tijdens een fietsenrazzia geholpen de rijwielen te behouden, waartoe men hem in de gelegenheid stelde omdat men hem vertrouwde. Op een vraag van de voorzitter verklaarde besch., dat hij de Jodenvervolging verschrikkelijk had gevonden. Besch. was echter van mening, dat dit meer als een Duitse zaak beschouwd moest worden. De advocaat, Mr. Van Drooge, meende, dat het verschil van inzicht van de fiateur en het tribunaal in het feit ligt, dat het Dordtse tribunaal over het hoofd heeft gezien, dat besch. alle mogelijke moeite heeft gedaan om van de Duitse uniform af te komen. Bovendien, aldus de verdediger, is besch. met het levensgevaar van een deserteur uit Den Bosch naar huis gegaan. Pleiter beklemtoonde, dat zijn cliënt niet, zoals het Dordtse tribunaal beweert, aan herhalingsoefeningen heeft deelgenomen, doch slechts de Duitse instanties heeft achterna gelopen om ontslagpapieren te krijgen. Mr. Van Drooge was van mening,, dat een eedsaflegging in compagniesverband „apekool” genoemd moet worden. Het Dordtse tribunaal, aldus de raadsman, zegt goedig, dat besch. zich ook wel eens van de goede kant heeft laten zien. Maar spr. was er van overtuigd, dat zijn cliënt voor de dorpsgenoten een kerel was, „die klonk als een klok”. De raadsman was de mening toegedaan, dat de twee jaar cellulaire gevangenisstraf, die besch. heeft ondergaan, een zware straf is voor iemand, die uit domheid bij de N.S.B. is gegaan en spr. vroeg dan ook een onmiddellijke invrijheidstelling. Vervolgens werd zekere Bezooyen als getuige gehoord, die vertelde dat hij in café „De Vriendschap” in Dordt eens een rondje gaf. Toen hij wat kleingeld uit zijn zak haalde, was daar, onvoorzichtig genoeg, een scherpe patroon tussen. Enige N.S.B.-ers, waaronder ook besch., hadden de patroon gezien. Kort nadat de N.S.B.-ers uit het café gegaan waren, was besch. teruggekomen. Deze had hem, getuige, ervoor gewaarschuwd dat de anderen op weg waren om hem bij de Grüne Polizel aan te geven. Getuige had toen bijtijds zijn wapenen kunnen verbergen, aldus de verklaring. Besch. had toen de andere N.S.B.-ers wijsgemaakt, dat de patroon, die zij gezien hadden, afkomstig was van een schietmasker om vee te slachten, zodat het praatje in de doofpot geraakte, aldus de getuige. Na in raadkamer geweest te zijn besloot het tribunaal besch. te interneren tot 29 April 1948 en een voorwaardelijke interneering van een jaar met een proeftijd van twee jaar op te leggen, terwijl besch. zich zal moeten stellen onder toezicht vand e Stichting ,,Toezicht politieke delinquenten”.
