Na 72 jaar kwam er toch nog duidelijkheid, door de oproep van Jaap de Koning uit Strijen. Het slachtoffer van een afschuwelijk ongeval op 6 mei 1944 wordt herinnerd als ‘tante Annie’, door Egbertien (Tine) Lippens-Riksman uit Voorschoten.
Anna Weber groeide op in een heel groot gezin, met veel broers en zussen. Eén van haar broers, Jaap Weber, voetbalde voor Feijenoord, Sparta en het Nederlands elftal. Ook neef Mees speelde voor die clubs terwijl oom Johan voorzitter was van Feijenoord. Op 6 juni 1928 trouwde ze met Hendrikus Bernardus (Henk) Martens, een broer van de moeder van Tine. In de dertiger jaren woonde het Rotterdame echtpaar achtereenvolgens aan de Hordijk, later verhuisden zij naar de Brielselaan. Tine Lippens-Riksman (88) was op die noodlottige dag in 1944 zestien jaar, de trieste gebeurtenis is haar altijd bijgebleven. ,,Het was op een zaterdag. Tante Annie was vroeg opgestaan, ze ging met haar zus Mien naar de eilanden, op zoek naar voedsel. De reis werd gemaakt met de stoomtram. U weet wel, de moordenaar.” Anna moest de reis geheim houden, haar man had haar verboden die gevaarlijke en onnodige tocht te maken. ,,Ome Henk had nog kennis aan een boer in Barendrecht, daar kon hij terecht voor voedsel. Maar tante Annie kwam uit een groot gezin, ze ging mee om voor Mien een extra zakje aardappelen te bemachtigen.” Toen Henk zijn vrouw miste die dag ging hij ervan uit dat ze op familiebezoek was. Maar al snel bereikte de familie verschrikkelijke nieuws uit de Hoeksche Waard. “Bij de terugreis ging het in Strijen helemaal mis. Het lukte Annie niet om net als haar zus met de aardappelen in de tram te komen. Ze werd op het perron aangehouden voor een controle, ondanks haar smeekbede moest ze de aardappelen afgeven. Door deze commotie dreigde ze de tram te missen, bij een poging om in de reeds wegrijdende tram te springen kwam ze om het leven. Haar benen werden eraf gereden en ze bloedde dood onder de ogen van haar zus”.
Ook in het RTM ongevallen archief staat het incident vermeld: ,,Op 6 mei 1944 vond in de Achterstraat te Strijen het volgende ongeval plaats met dodelijke afloop. Tram S6 was reeds in beweging toen een vrouw op het balkon van een rijtuig wilde springen. Ze kwam tussen 2 rijtuigen terecht, werd overreden en gedood. Tram S6 vertrok om 08.50 uur vanaf de Achterstraat te Strijen. Aankomst Blaaksedijk om 09.20 uur. Daar was aansluiting op de tram naar Rotterdam mogelijk. Aankomst in de Rosestraat om 10.00 uur.”
De onheilstijding maakte diepe indruk in de familie, Tine herinnert zich het verdriet van haar oom. ,,Hij was helemaal de weg kwijt. Hij voelde zich eenzaam en bezocht zelfs wel eens het café, iets wat hij voorheen nooit deed.” De woonkamer in het huis van het ongewenst kinderloos echtpaar aan de Brielselaan werd ingericht als een rouwkamer. ,,Zo ging dat in die tijd. Er werden witte lakens voor de ramen gespannen en er stonden zwarte schermen, het was heel donker. Ik had nog nooit een dode gezien, de kamer stond vol met violieren. Tot op de dag van vandaag haat ik de geur van die bloemen.” Henk Martens werkte destijds als kassier bij de Holland America Lijn, hij keerde de salarissen uit aan het personeel. ,,Daar leerde hij zijn tweede vrouw kennen, Francien Provoost werkte op de linnenafdeling. Bij hun huwelijk in 1946 heeft mijn vader vanwege zijn tijd bij de marine voor vervoer kunnen zorgen, met zo’n grote zoveel-tonner zijn ze naar het stadhuis gereden. Ome Henk overleed kinderloos op 23 april 1963 te Barendrecht.” Anna Martens-Weber is op 10 mei 1944 begraven op de begraafplaats Crooswijk. Haar naam staat sinds 2015 vermeld op de lijst van Hoeksche Waardse oorlogsslachtoffers, zoals deze door het Museum Hoeksche Waard in het boek over WO2 is gepubliceerd. Wat rest zijn de herinneringen, Tine denkt nog regelmatig aan haar lievelingstante. ,,Een leuk mens, ze was altijd vrolijk en liep vaak te zingen. Mijn opa en oma waren ook dol op haar. Triest toch dat onbaatzuchtige hulp die dag haar dood betekende.”
Foto’s en afbeeldingen ‘Anna en Henk’
Verlovingsfoto uit 1925
Trouwfoto 1928
Aan de Hordijk, poserend, met de hond en in de tuin
In de kano in 1934 (zeemeeuw)
Annie te paard
Een goed gelukte tekening…
Advertenties en rouwkaarten
Een bekende voetbalbroer: Jaap Weber
Jaap Weber, de broer van Anna, speelt vanaf 1921 vier seizoenen voor Feijenoord en vier seizoenen voor Sparta. Hij doet mee in de eerste ‘klassieker’ tussen Feijenoord en Ajax op 9 oktober 1921. Het duel aan de Kromme Zandweg eindigt in een 2-3 overwinning voor de Amsterdammers. Direct na afloop wordt protest aangetekend tegen de eerste goal van Ajax, de bal zou de doellijn niet zijn gepasseerd. Het beroep wordt gehonoreerd en de eerste klassieker gaat met een 2-2 eindstand de boeken in. Weber is ook van de partij in de eerste door de Rotterdammers gewonnen klassieker, op 21 januari 1923 maakt hij een kwartier voor tijd de bevrijdende 0-2 in Amsterdam. Dat hij een belangrijke speler was blijkt uit de verslaggeving van die wedstrijd: ,,Feyenoord deed het zonder trainer, maar met legendarische namen als Kees van Dijke, Bertus Bul, Adriaan Koonings en Jaap Weber was dit ook helemaal niet nodig.”
De broer van Anna haalt ook het Nederlands Elftal, als speler van Sparta komt hij tot veertien interlands. Zijn enige goal in Oranje scoort hij op 20 november 1927 in Keulen, de wedstrijd tegen Duitsland eindigt in 2-2. Jacobus Gerardus Weber, geboren op 4 augustus 1901, neemt met het Nederlands Elftal ook deel aan de Olympische spelen van Amsterdam in 1928. De Nederlanders verliezen met 2-0 van regerend (en latere) kampioen Uruguay maar winnen wel het Olympisch troosttoernooi.
Foto’s Jaap Weber
Jaap Weber betreedt het veld in Keulen, hij loopt in het midden van de foto naast de man met de bolhoed.
Nederlands Elftal poseert voor de interland tegen Duitsland in Keulen, Jaap Weber staat zevende van links, naast de doelman
Nederlands Elftal poseert voor de wedstrijd tegen Uruguay, Olympische Spelen Amsterdam 1928, Jaap Weber zit tweede van links
Een bijzondere Ajax – Feijenoord…
Jaap de Koning uit Strijen
Jaap de Koning reageert verrast op de informatie rondom het incident uit mei 1944. Eindelijk, 72 jaar na dato, hoort hij meer over het slachtoffer en haar familie. ,, Ze is lelijk aan haar einde gekomen. Nooit gedacht dat er nog zoveel informatie naar boven zou komen.”
De Tweede Wereldoorlog betekende voor Strijen dood en verderf vanaf de eerste oorlogsdag. ,,Vliegtuigen vlogen over, er werd geschoten. Je hoorde de mitrailleurs ratelen, heel beangstigend.” De Koning was negen jaar toen de oorlog uitbrak, zijn herinneringen zijn intens. Op 14 mei 1940 werd Strijen net als Rotterdam gebombardeerd, acht mensen vonden de dood en vele huizen werden beschadigd. Als initiatiefnemer voor het Joods Monument in het dorp spreekt hij regelmatig bij de dodenherdenking. ,,Mijn oom was aanwezig in de winkel van Pinas Zwarenstein op het moment dat twee mannen in zwarte pakken dit Joodse gezin kwamen ophalen. Om op transport te worden gesteld.” Ook het verhaal dat zijn vriendje Janus Andeweg hem vertelde, over die vrouw die bij de tram verongelukte, komt regelmatig terug in zijn herinneringen. ,,Ik zie een vrouw die ten val komt onder de tram. Haar benen worden eraf gereden, veel bloed. Thuis wachten de kinderen op voedsel.” Net voor die tram vertrok naar Rotterdam, op 6 mei 1944 om 08.50 uur, werd Anna Martens-Weber aangesproken. Door de Crisis Controle Dienst werd in opdracht van de Duitsers gecontroleerd op zwarte handel. ,,Het was De Haan. Geen Strijenaar, hij lag hier in de kost. Ongehuwd, groot, een hele verschijning in zijn zwarte uniform. Hij reed op een DKW-motor en werd vanwege zijn controles gehaat. Na de oorlog verdween hij weer van het dorp.” Het idee om een oproep te laten plaatsen in de krant leverde eindelijk duidelijkheid op voor Jaap de Koning. ,,Gelukkig had ze geen kinderen. Er waren toen veel grote gezinnen, altijd dacht ik aan die kleintjes die op hun moeder zaten te wachten.” De informatie over de weduwnaar Henk Martens en de voetballende broer Leen Weber geven een verder beeld van het leven van Anna. Op een foto ziet De Koning voor het eerst het gezicht van de vrouw die zo lang in zijn gedachten rondspookte. ,,Ik vind het al een wonder dat er nog iets van bovenkomt, zo uitgebreid had ik nooit verwacht. Ik heb er nu wel rust van.”
Jaap de Koning ziet voor het eerst een foto van Anna
De halte Achterstraat te Strijen – 1947
Knipsel ‘Tante Annie vindt de dood’ – Algemeen Dagblad 6 mei 2016
Voorbeeldig gedocumenteerd: compliment!