In de Tweede Wereldoorlog werden in Nederland Duitse soldaten ingekwartierd. Burgers werden gedwongen om, vaak tegen een vergoeding, Duitse militairen in huis te laten verblijven. De burgemeester moest opgeven hoeveel officieren en soldaten er bij de inwoners thuis konden worden ondergebracht. Hiervoor werd een vergoeding betaald door de Duitsers aan de gemeente waaronder het kwartier viel. Deze vergoeding werd vervolgens doorbetaald aan de kwartiergever, de burgers. Ook eventuele vernielde en gestolen goederen en verbruikte elektriciteit werden zo betaald.
Zoals gebruikelijk werden de regels omtrent alle aspecten van de inkwartiering uitgebreid beschreven, onderstaande documenten komen bijna allemaal uit het archief van de gemeente Piershil. In dit dorp hebben niet veel Duitse soldaten ingekwartierd gezeten. Bij de zoeklichtstelling in Piershil was ook een eigen barak beschikbaar voor de soldaten. Pas aan het einde van de oorlog, toen terugtrekkende troepen langs kwamen, werden de veelal leegstaande huizen (vanwege de inundatie) in Piershil gebruikt door Duitse soldaten en officieren. Ook elders in de Hoeksche Waard vonden weer veelvuldige inkwartieringen plaats. In verlaten huizen werd veel gesloopt en meubilair verhuisd. In het algemeen kan worden gesteld dat de redelijkheid er bij de door de oorlog geharde soldaten wel vanaf was. Wanneer kwartier werd geweigerd kon dat zelfs de dood tot gevolg hebben, zie Willem Hoek, † 15 november 1944
Door de gemeente werden uitgebreide lijsten bijgehouden inzake de vergoedingen voor inkwartiering, ui de gemeenten Klaaswaal en Heinenoord zijn prachtige exemplaren bewaard gebleven, zie:
1940 – Liste von bezahlten Quartiergelder (Klaaswaal), zie 1940 – Duitse inkwartiering in Klaaswaal
1944-1945 – Liste von bezahlten Quartiergelder (Heinenoord), zie 1944-1945 – Duitse inkwartiering in Heinenoord
Foto ‘Ingewartierde soldaten’
Deze Duitse soldaten zaten in de oorlog ingekwartierd te Rotterdam-Zuid, op de boerderij van mijn opa. Leendert van den Heuvel woonde destijds aan de Dorpsweg 155, deze weg liep van de Charloisse Lagedijk naar de Katendrechtse Lagedijk.
Documenten ‘Inkwartieringsvergoeding Piershil’ – 1940
Mijn moeder Maaike Kruithof (in 1942 getrouwd met Gerrit de Graaf) heeft als dienstmeisje van ongeveer 1937 – 1942 in het huis van gemeentesecretaris Vink ook moeten werken voor een daar ingekwartierde Duitse officier (pand links van de voormalige pastorie op Zuid-Beijerland). Wie weet daar nog iets van?
Goedemorgen!
Ik ben op zoek naar gegevens over Inkwartieringsvergoeding in Rijsoord/Ridderkerk. De familie van mijn oma, van der Pol, zouden deze vergoeding hebben ontvangen. Heeft iemand enig idee hoe ik die gegevens kan vinden? De archieven die ik heb bekeken helpen me weinig.
Hartelijk dank!
Kimberley Breevaart
Hallo Kimberley, van de Hoeksche Waard kon ik ook weinig vonden eerst; dat komt omdat deze bestanden niet online staan. Bij de meeste gemeenten is het zo dat de oudere documenten worden overgedragen aan een archiefbeheerder. Voor ons was dat het Regionaal Archief Dordrecht. Op hun website kon ik zoeken wat ze hadden en die stukken kon ik aanvragen om ter plaatste te komen inzien en fotograferen. Zoiets zal voor Rijsoord en Ridderkerk zeker ook bestaan. Je moet dus eerst bij de gemeenten navragen wie hun archiefbeheerder is en dan dezelfde stappen ondernemen die ik heb gezet.