1946 - Het oorlogsgedicht voor van de Griend

‘De barmhartige Samaritaan’ is gevonden. Ab van de Griend herkende zijn vader in de oproep in het AD. Aanleiding was de vondst van een gedicht uit 1946. Bert den Tuinder uit Klaaswaal trof het gedicht aan in een boek over dominee D.A. van den Bosch ,,Vierentwintig handgeschreven regels, als ode aan een bijzonder persoon.” Ondertekend door H. Redert, als onderwijzer actief en woonachtig in Zuid-Beijerland. In de winter van 1944-1945 was hij geëvacueerd aan de Oud-Beijerlandse Zinkweg. Die evacuatie trof vele Hoeksche Waarders, Duitsers inundeerden grote gebieden om een invasie te bemoeilijken. Den Tuinder besefte dat hij iets bijzonders in handen had. ,,Redert schrijft over brood en melk, geraffineerd onttrokken aan de bezetter en uitgedeeld aan hen die het nodig hadden.” Aan het einde van het gedicht wordt de gever bedankt: ‘Op de Zinkweg, Van der Griend’. ,,Ik wilde weten wie dat was. Lokale onderzoekers en de historische vereniging moesten het antwoord schuldig blijven.” Meteen na de ontmoeting tussen Den Tuinder en Van de Griend wordt het boek opengeslagen. Ab leest het gedicht, het maakt veel indruk. ,,Prachtig, bijzonder om zo over je vader te lezen. Ik krijg er gewoon warme oren van.” De in 1900 geboren Aart van de Griend moest met zijn gezin vanwege de onderwaterzetting hun boerderij aan de Zuid-Beijerlandse Molendijk verlaten. Net als Redert kwam hij terecht op de Zinkweg in Oud-Beijerland. ,,Bij Simon van der Mark, zijn koeien werden gestald bij Traas.” In die tijd was het aan de Zinkweg een drukte van belang, de boerderij van Traas vormde het kloppend hart van het verzet in de Hoeksche Waard. Het lukte Van de Griend om in die omstandigheden ongezien melk en brood te stelen. Voor hen die het nodig hadden. ,,Dat gebeurde bij het overladen van de goederen. Er zat daar ook een bakkerij, daar hielp hij. Twee broden in de kar, twee broden naast de kar.” Zijn vader vertelde vaak over de oorlog, nooit over het bijzondere gedicht. En hoewel de naam niet helemaal juist is geschreven, de familienaam is ‘Van de’ en niet ‘Van der’, neemt de datum van ondertekening bij Ab alle twijfels weg. ,,De datum waarop ik 4 jaar werd, 28 augustus 1946.” Hoe de gift van familievriend Redert in handen is gekomen van familie van Bert den Tuinder blijft een raadsel, alle pogingen om een link in het verleden te vinden blijken vergeefs. De toekomst van het boek wordt duidelijk bij het afscheid, Den Tuinder schenkt het boek omdat hij vindt dat het bij deze familie thuishoort. Zichtbaar geëmotioneerd neemt Van de Griend de gift aan. ,,Heel bijzonder, Ik ben je verschrikkelijk dankbaar dat je op zoek bent gegaan.”

Reactie Willy Spaan (Zuid-Beijerland)

Hij was met zijn vrouw en kind ook aan de Zinkweg geëvacueerd. Inderdaad: het was Aart van de Griend, vertelde zijn zoon Ab (van Abraham afgeleid, geen Ad). Ik ken de familie Van de Griend (onze ouders waren bevriend) en ook meester Redert heb ik goed gekend. Hij was het (zeer gewaardeerde) hoofd van de Christelijke Lagere School in Z-B, waar ik bij hem in de 6^de klas heb gezeten en waarvan mijn vader penningmeester was, waardoor Redert vaak bij ons over de vloer kwam. Opvallend is dat meester Redert een trouw lid van de gereformeerde kerk (nu gefuseerd in de PKN) en de familie Van de Griend liberaal hervormd waren. Vroeger ging men dan niet vanzelfsprekend met elkaar om. (De kinderen Van de Griend gingen later dan ook naar de openbare school.) Maar je ziet hoe de oorlog die verschillende partijen toch bij elkaar bracht. De gedachte van boer Van de Griend zal geweest zijn: die onderwijzer en andere mensen zonder werk en inkomen (en onderduikers aan de Zinkweg) moeten toch ook eten. Ik veronderstel dat de brief een kopie is, die Redert in zijn eigen boek heeft geplakt. Redert en zijn vrouw waren kinderloos, gingen na hun pensionering in Oud-Beijerland wonen, waar hun spullen (inclusief het boek) na hun overlijden verspreid geraakt zullen zijn. Het boek van dominee D.A. van den Bosch is ook van 1946 en hij was – niet toevallig – een verzetsstrijder. Redert kon goed over het gebeurde in de oorlog te vertellen, herinner ik me.

Filmpjes ‘Ontmoeting Bert en Ad’- 12 augustus 2016

Ab ziet voor het eerst het gedicht….