Op 17 februari 1945 werd Gerrit Luijendijk gearresteerd, via een fuik werd hij ‘eingesperrt’ bij Heinenoord. Gerrit werd geboren op 11 januari 1925 en woonde bij zijn ouders in Mijnsheerenland (Westdijk, vlakbij Westmaas). Zijn vader was Teun Luijendijk, binnen het gezin werden 15 kinderen geboren.
Op een A4 hield hij een soort dagboekje bij. Zijn beschrijving begon op 17 februari 1945 bij de ‘insperring’ bij Heinenoord en eindigde op 30 maart bij de bevrijding door de Tommy’s, in een bos nabij Haltern (Duitsland). Hij zat daar verstopt in een soort kuil. Op 18 april 1945 was hij beland in Winterswijk, vanwaar hij later weer met de fiets bij zijn ouders in Mijnsheerland aan kwam.
In 2015 werd het A4-tje voor deze website beschikbaar gesteld. Floor (geboren 10 mei 1964), de zoon van Gerrit, schreef daarbij:
Mijn vader was 20 jaar oud toen hij dit allemaal mee maakte. Na de oorlog vertelde hij over de omstandigheden waar hij toen in belandde. Hij zei altijd dat het een wonder was dat hij dit allemaal later nog na kon vertellen. Hij is alweer 11 jaar overleden, op 17 januari 2004, hij is 79 jaar oud geworden. Als klap op de vuurpijl, hij was nog maar net terug van alle ellende, moest hij in 1946 verplicht naar Indonesië. Hij is daar tot 1949 geweest, zonder dat hij al die tijd wist wanneer hij zou terugkeren! Hij heeft daar ook genoeg minder leuke dingen beleefd, hij sprak er niet graag over. Hij is overleden doordat zijn lichaam op was, zoals hij zei. Hard gewerkt vroeger, als 13-jarige het land op. Hij had de ziekte van Kahler (een soort bot ziekte (zwakke botten), waardoor hij op 52 jarige leeftijd arbeidsongeschikt raakte. Ik heb altijd veel bewondering voor hem gehad. Hoe eenvoudig het leven maar kan zijn, de vrijheid is een super geschenk.
De meeste details uit het dagboek heeft mijn vader aan mij verteld, dus diverse bombardementen, werken bij de Baanhof (treinstation Haltern) en uiteraard de bevrijding in een uitgegraven kuil op 30 maart, met daarop het feest dat hij daarna dronken was. Hij vertelde o.a.:
- Bij de bombardementen dat hij door de luchtdruk daarvan werd geslagen (geen schuilkelders)
- Dat hij ook op woensdag 7 mrt. Betrapt werd door een Duitse politieman in de kelder van de Burgemeester, waar hij eigenlijk aardappels aan het stelen was, waardoor de politieman zijn revolver trok en zei, wat hij aan het doen was, maar mijn vader een goede smoes had, hij moest snel de benen nemen van de politieman want die zei “ Schnell Wegkommen bitte “.
- Ook werken bij de Baanhof, dat hij zag dat gevangenen werden mishandeld, maar toen bij het werken er een bombardement was, zijn ze (samen met dhr. Kief, beroepsofficier) gevlucht.
- Hij is samen met een Belg naar huis gefietst, volgens mij +/- 2 weken voordat hij thuis in Mijnsheerenland was.
- Later ben ik met mijn Vader nog terug geweest ( jaren 199..) naar Haltern en hebben we ook de bakkerij Tholen gasthof bezocht, hij was niet emotioneel, maar het is een soort verwerking geweest om alles weer eens te zien na +/- 50 jaar.
Document ‘Dagboek op een A4’ – 1945
De tekst van het dagboek, met enkele toelichtingen van Floor:
Zaterdag 17 februari 1945 op weg naar Heinenoord Bas Kleindorst ingesperd Blaaksedijk in school gevoerd
Zondag 18 febr. naar Rotterdam pannetje met eten bij mij Doofstommen instituut op de kruiskade eten gebracht en kleren door Cees de Komen ( zijn werkgever) en Co en Jaantje ( zijn zussen)
Woensdag 21 febr. 4 uur naar de trein naar Amsterdam
Donderdag 22 febr. van Amsterdam naar Gronau
Maandag 26 febr. van Gronau naar Haltern
Donderdag 1 Mrt. regen en gewerkt
Woensdag 7 Mrt. veel vluchtelingen ( gezien) pannetje niet bedelen van Burgemeester Riem ( geruild) voor 3 b 1 pak vloei (sigaretten vloeitjes) 3 appels
Vrijdag 9Mrt. 1 Bombardement mee gemaakt Handdoek kwijt
Zaterdags 10 mrt. tot 6 uur gewerkt
Zondag 11 mrt. vier maal vis ( gegeten)
Dinsdag 13 mrt. geen brood warm eten en roggebrood
Woensdag 14 mrt. 2 Bombardementen
Donderdag 15 mrt. 3 Bombardementen
Vrijdag 16 mrt. Baanhof ( treinstation in Haltern) Koek en brood
Zaterdag 17 mrt. scheermesjes ( ruilen) voor aardappels
Zondag 18 mrt. mensen weg gebracht Koek soldaten worst en tabak joh6
Maandag 19 mrt. Bommen op Baanhof ( treinstation in Haltern)
Dinsdag 20 mrt. 4 eieren ( geruild) voor sigaretten
Woensdag 21 mrt. Bom op Haltern geholpen met brand sigaren gehad
Donderdag 22 mrt. Weer Bom op Haltern geholpen in t bos geslapen
Vrijdag 23 mrt. Bakker geholpen 1 bus vlees en cartoffelen ( aardappels) in t bos geslapen slager geholpen
Zaterdag 24 mrt. weer geholpen
Zondag 25 mrt. veel verlangen naar mijn huis
Maandag 26 mrt. alleen in t bos
Dinsdag 27 mrt. pannen gedekt goed eten gehad veel spek
Woensdag 28 mrt. lekker gegeten en naar bos
Donderdag 29 mrt. heel den dag in t bos granaten en pannekoek
Vrijdag 30 mrt. ’s morgens om 6 uur door de tommies (Engelsen) gewekt sigaretten en bussen vlees rooktabak en naar bakker Tholen gasthof sonderman geslapen en terug ik kan niet geloven dat ik vrij ben
Zondag 1 apr. 2 uur dronken ( feest gevierd met drank)
Maandag 2 apr. ik rook de ene na de andere ( sigaretten)
Dinsdag 3 apr. duiven gegeten en hanensoep
Woensdag 4 apr. met karretje gereden
tot 14 apr. (zaterdag)l veel plezier gehad. Kief ( dit was een beroepsofficier, die met mijn vader ook in het bos op 30 mrt. Bevrijd was) met een (collega) kommandant weg gegaan
Zondag 15 apr. zelf koek laten baken
Maandag 16 apr. Iemand ( niet leesbaar) jenever laten drinken
Dinsdag 17 apr. een fles snaps mee genomen en 40 sigaretten en een goede fiets van de andere ( , half 3 vetrokken naar Holland, 5 meter ontmoette ik een belg en samen naar Holland ( gefietst), boel ( veel) geslapen
Woensdag 18 apr. om 7 uur Holland Winterswijk
(Klik op de afbeelding voor een vergroting)
Foto’s Gerrit Luijendijk – 1945 en 1995
Gerrit op de fiets, in juli 1945.
Rond 1995 bracht Gerrit opnieuw een bezoek aan de Duitse plaats Haltern.
