75 jaar bevrijding, Bron: Hoeksche Waard Exclusief, 21 januari 2020
Artikel downloaden: hwe-januari2020-consul-hoekschewaard
Respect voor onze 49 oorlogsgraven
De benoeming van Strijenaar Ton Pouwe (47) tot consul is een kwestie van tijd, het past binnen de harmonisering en samenvoeging van alle begraafplaatsen binnen de gemeente Hoeksche Waard. Hij werd unaniem uitverkozen en voelt zich vereerd: ,,Respectvol begraven en onderhoud aan de begraafplaatsen beschouw ik in z’n algemeenheid al als een dankbare taak. Dat geldt nog meer wanneer het gaat over militaire graven; het is toch het minste wat je kunt doen voor die jongens.”
Gefeliciteerd met je aanstaande benoeming. Kun je uitleggen wat een consul doet?
Een consul houdt toezicht op de oorlogsgraven. Jaarlijks moet een inspectie worden uitgevoerd, de rapportage daarvan gaat (met foto’s) naar de Oorlogsgravenstichting (OGS).
Een wens gaat in vervulling?
Ik heb aangegeven dat ik graag consul voor de gehele Hoeksche Waard wilde worden. Ik voel wel een binding, de Tweede Wereldoorlog heeft van jongs af aan mijn interesse. Op de lagere school maakte ik er al werkstukken over, in Strijen is genoegd gebeurd toen. Daarna ben ik me er steeds meer in gaan verdiepen, het is een tijd die niet vergeten mag worden.
Had je al ervaring als consul?
Ja, de vijf voormalige gemeenten hadden een eigen consul, ik was dat in Strijen. Ik ben eerst 21 jaar werkzaam geweest voor die gemeente, als laatste als beheerder van de begraafplaats. In mijn tweeëntwintigste jaar ben ik nu in dienst van de gemeente Hoeksche Waard.
Hoeveel officiële oorlogsgraven van de OGS zijn er in de Hoeksche Waard?
Er zijn negenenveertig graven, verdeeld over tien verschillende dorpen.
En wat is de staat van die graven?
Over het algemeen goed, maar wensen blijven er altijd. Sommige graven, zoals van de Engelsen in Strijen zijn redelijk, de namen zouden opnieuw gegraveerd kunnen worden. Het beleid per land is wat dat betreft verschillend.
Aan wie moet je melden dat een oorlogsgraf niet in orde is?
Als het gaat over een graf van de OGS maakt het niet uit, je kunt dat melden aan mij of aan de OGS direct (via de website www.ogs.nl). We werken nauw samen.
En als ik zou melden dat het graf van Robert Echlin in Piershil erg groen is momenteel?
Dan zou ik antwoorden dat groen geen probleem is, het hoort bij het weertype. De stenen zijn heel ruw, ze zijn gemaakt van een soort zandsteen. Daardoor hecht het groen wat sneller. Zodra het weer warmer wordt en de zon wat hoger staat valt het groen er weer af. Alle stenen van de oorlogsgraven worden door de OGS minimaal één keer per jaar ingespoten met een algendoder om de groene aanslag te beperken. Te vaak inspuiten kan ook niet, daarvan raken de stenen beschadigd.
Wanneer er schade is ontstaan aan een grafsteen, wie betaalt dat?
De gemeente Hoeksche Waard is alleen verantwoordelijk voor het onderhoud, denk bijvoorbeeld aan onkruid. De kosten van de steen en een eventuele reparatie daarvan zijn voor de OGS. Maar alles gaat in overleg, de samenwerking tussen gemeente en OGS is zeer goed te noemen.
Ervaar je het als dankbaar werk?
Zeker, in de afgelopen jaren zijn er in Strijen regelmatig nabestaanden overgekomen uit het buitenland. Deze bezoekjes werden gecoördineerd door Anton de Man uit Oud-Beijerland. Dan hoor je nadrukkelijk respect voor de manier waarop wij in de Hoeksche Waard omgaan met onze oorlogsgraven. Maar ook zonder zulke visites zou mijn toewijding hetzelfde zijn; het gaat mij om die jongens die daar begraven liggen.
Heeft de aanstaande consul nog plannen voor de toekomst?
Ik ga proberen om van alle negenenveertig graven het verhaal rondom de slachtoffers in kaart te brengen. We leven ook met het idee om van alle monumenten (zowel oorlog als watersnood) een duidelijk overzicht te maken. Ik vind het mooi dat het onderwerp nog steeds leeft onder de bevolking. Op kerstavond hadden we weer een mooie ‘Lichtjes op oorlogsgraven’, 75 jaar na onze bevrijding is er nog altijd veel respect voor onze bevrijders.
Lichtjes op oorlogsgraven
Al bijna dertig jaar worden op de Canadese begraafplaats in Holten kaarsjes gebrand op kerstavond. Door een Facebookactie van Dick Jansen uit Burgum (Friesland) is dit eerbetoon aan gevallen militairen uitgegroeid tot een landelijk initiatief. In totaal op bijna 450 locaties in Nederland werd het eerbetoon door scholieren, nabestaanden en vrijwilligers ten uitvoer gebracht. In 2019 brandden de ‘Lichtjes op oorlogsgraven’ voor het vierde jaar op rij ook weer in de Hoeksche Waard. De coördinatoren Bé van der Hoek en Anton de Man spraken in 2016 de wens uit dat dit initiatief een traditie zou worden op ons eiland: ,,Een prachtig gebaar op een emotioneel moment, voor degenen die in de Tweede Wereldoorlog hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid”. Ton Pouwe ondersteunt het initiatief van harte. ,,Ik werk hier graag aan mee. Collega’s en vrijwilligers zetten zich jaarlijks in om er iets moois van te maken. Ik zal me er hard voor maken om deze traditie in stand te houden”.
OGS – Oorlogsgraven Stichting
In Nederland zijn 180.000 mensen door de in 1946 opgerichte Oorlogsgravenstichting geregistreerd als oorlogsslachtoffer. In bijna iedere gemeente in Nederland zijn oorlogsgraven te vinden op de lokale begraafplaats(en). OGS onderhoudt deze graven samen met een door de gemeente aangestelde contactpersoon, de zogenaamde consul. Wanneer een begraafplaats één of meerdere oorlogsgraven heeft, dan hangt er bordje met het opschrift ‘Nederlands Oorlogsgraf’ of ‘Nederlandse Oorlogsgraven’ bij de ingang. Of een bordje van de belangrijkste zusterorganisatie Commonwealth War Graves Commission (CWGC). De CWGC is verantwoordelijk voor het inrichten en onderhouden van de oorlogsgraven van gesneuvelde militairen uit de landen van het Gemenebest. Er zijn tussen de OGS en de CWGC afspraken gemaakt over het onderhoud van elkaars oorlogsgraven.
Beste meneer Pouwe,
Is er iets bekend over een standrechtelijke executie door de Duitser in Oud Beijerland op
18 februari 1945 van
Reinier Franciscus van Kampenhout
* 3 januari 1907 te Oegstgeest
Zijn dood wordt gemeld door OGS op 20 januari”45 te Amersfoort.
Hij komt echter niet voor in de lijst van Kamp Amersfoort.
Ik heb sinds kort een Duits document van 7 maart 1945
waarin de fusillade in Oud Beijerland wordt gemeld.
Ik ben benieuwd of u iets verder weet, b.v. een graf.
Met vriendelijke groet,
Willem Marchee
Den Haag
Geachte heer Marchee,
Op 18 februari 1945 worden onder Heinenoord, niet ver van Oud-Beijerland, tien verzetsmensen gefusilleerd. Reinier Franciscus van Kampenhout zat daar niet bij.
Maar zou u me kunnen vertellen wat er in dat Duitse document van 7 maart 1945 over de fusillade in Oud-Beijerland staat geschreven? Dit in verband met een onderzoek naar de tien gefusilleerde verzetsmensen op 18 februari 1945. Het zou heel goed mogelijk zijn dat het dezelfde executie betreft.
Alvast bedankt voor uw antwoord.
Met vriendelijke groet,
Dick Snijders