Het monument voor ‘De vijf van Greup’ in Westmaas (gemeente Hoeksche Waard) is een sculptuur in de vorm van een verwrongen vliegtuigpropellor. De sculptuur is geplaatst op een natuurstenen voetstuk waarin de namen zijn uitgehakt van ‘de vijf van Greup’. Op het voetstuk is een metalen plaquette met tekst aangebracht. Bij het monument staat een informatiebord met foto’s en tekst.
Teksten
De tekst op de plaquette op de sokkel van het monument luidt:
‘DIT GEDENKTEKEN HERINNERT AAN DE VIJF BEWONERS VAN GREUP
DIE OP 19 SEPTEMBER 1941 WERDEN GEFUSILEERD ALS
VERGELDING VOOR HUN HULP AAN GEALLIEERDE VLIEGERS.
HUN LAATSTE RUSTPLAATS IS NIMMER BEKEND GEWORDEN’.
De tekst op het voetstuk onder het beeld luidt:
‘ARIE VAN DER STEL 59 JAAR
JORIS DE HEUS 52 JAAR
PIETER WOUTER KRUYTHOFF 29 JAAR
ARIE VAN STEENSEL 26 JAAR
BASTIAAN ARIE BARENDRECHT 22 JAAR’.
De tekst op het informatiebord luidt:
‘GEDENKTEKEN ‘DE VIJF VAN GREUP’, ONTHULD OP 19 SEPTEMBER 2013
IN DE VROEGE MORGEN VAN 7 AUGUSTUS 1941, TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG, MAAKT EEN BRITSE WELLINGTON BOMMENWERPER EEN NOODLANDING
AAN DE 1E KRUISWEG NABIJ GREUP. HET TOESTEL KOMT NEER OP ONGEVEER 1200 METER TEN NOORDWESTEN VAN DIT GEDENKTEKEN.
HET VLIEGTUIG BEHOORT TOT DE NO. 11 OPERATIONAL TRAINING UNIT VAN DE ROYAL AIR FORCE EN HEEFT ZES BEMANNINGSLEDEN AAN BOORD.
HET TOESTEL WAS UIT KOERS GERAAKT EN BOVEN FRANKRIJK AANGESCHOTEN, WAARNA HET ZONDER BRANDSTOF KWAM.
NA DE NOODLANDING STEEKT DE BEMANNING DE BOMMENWERPER IN BRAND. BURGERS UIT DE DIRECTE OMGEVING STROMEN SNEL TOE.
ENKELEN VAN HEN HELPEN DE BEMANNING WEG TE KOMEN, ANDEREN GEVEN KLEDING, LEVENSMIDDELEN EN GELD.
DE DUITSE BEZETTER MOET EEN VOORBEELD STELLEN EN REAGEERT MET EEN HARDE REPRESAILLE. SOLDATEN DRIJVEN MET GEWELD DE MANNELIJKE BEVOLKING
VAN WESTMAAS EN GREUP BIJEEN OP HET SCHOOLPLEIN VAN WESTMAAS EN VERRICHTEN HUISZOEKINGEN IN DE OMGEVING. DIEZELFDE AVOND EN DE DAAROP VOLGENDE DAGEN
WORDEN IN TOTAAL VEERTIEN MANNEN OPGEPAKT EN AFGEVOERD NAAR ROTTERDAM OM ALDAAR BERECHT TE WORDEN. HUN FAMILIES BLIJVEN IN VERWARRING ACHTER.
DE ZES BEMANNINGSLEDEN WORDEN BINNEN 36 UUR ACHTERHAALD EN KRIJGSGEVANGEN GEMAAKT.
NA DE RECHTSZAAK OP 14 AUGUSTUS 1941 WORDEN ZES VAN DE VEERTIEN MANNEN VRIJGELATEN. DE ANDERE ACHT MANNEN WORDEN VEROORDEELD:
DRIE VAN HEN KRIJGEN LANGE GEVANGENISSTRAFFEN EN VIJF MANNEN VAN GREUP BETALEN DE HULP AAN DE GEALLIEERDE BEMANNINGSLEDEN MET HUN LEVEN.
OP 19 SEPTEMBER 1941 WORDEN ZIJ GEFUSILLEERD. HUN NAMEN ZIJN:
ARIE VAN DER STEL GEBOREN 18 APRIL 1881
JORIS DE HEUS GEBOREN 2 NOVEMBER 1888
PIETER WOUTER KRUYTHOFF GEBOREN 26 NOVEMBER 1911
ARIE VAN STEENSEL GEBOREN 6 SEPTEMBER 1915
BASTIAAN ARIE BARENDREGT GEBOREN 18 SEPTEMBER 1919
TOT OP DE DAG VAN VANDAAG IS DE LAATSTE RUSTPLAATS VAN DEZE VIJF MANNEN ONBEKEND
Het monument voor ‘De vijf van Greup’ in Westmaas (gemeente Hoeksche Waard) herinnert aan vijf mannen uit Greup die op 19 september 1941 werden gefusilleerd door de Duitse bezetter. De vijf mannen werden geëxecuteerd omdat zij hulp hadden geboden aan de bemanning van een Brits vliegtuig dat op 7 augustus 1941 in Westmaas neerstortte.
De namen van de slachtoffers luiden: Bastiaan Arie Barendrecht, Joris de Heus, Pieter Wouter Kruthoff, Arie van Steensel en Arie van der Stel.
Het monument staat aan de Stougjesdijk, nabij de kruising met de Eerste Kruisweg te Westmaas (gemeente Hoeksche Waard).
Onthulling: 19 september 2013
Voor meer informatie over de 5 van Greup: zie website https://www.de5vangreup.nl
Bron: Algemeen Dagblad, 17 september 2013
Na twee jaar aan voorbereiding wordt donderdag eindelijk het monument onthuld voor ‘de Vijf van
Greup’, vijf mannen die in 1941 werden gefusilleerd door de Duitse bezetter. Ze hadden Britse soldaten na een noodlanding helpen vluchten. Daar stond de doodstraf op. ,,Mijn oom Arie heb ik uiteraard niet gekend,” zegt de in 1956 geboren Ina Middelkoop-Van Steensel. „Maar mijn vader was bij de execuctie aanwezig. Hij was toen 17 en ook opgepakt, maar was te jong om te worden doodgeschoten. Hij zei: geef mij die kogel maar. Dat werd afgewezen. Mijn vader kon er moeilijk over praten, later. Als hij het deed, had hij daarna een slechte nacht.” Voor Ina Middelkoop is de onthulling van het monument donderdag extra bijzonder. Het komt te staan op de plek waar nu de Stougjesdijk boven de A29 loopt. „Daar stond vroeg de woning van mijn oom.”
Haar vader kon er later vrede mee hebben. Bijzonder was ook de geboorte van zijn kleindochter, toevallig op 19 september, de datum van de fusillade in 1941 en de datum dat nu het monument wordt geplaatst.
Tv-uitzending
Het clubje nabestaanden kwam bij elkaar via Bas Pegels, die een tv-uitzending over het doodschieten van de vijf had gezien. Pegels had contact met CDA-politicus Peter van Loo, die graag straatnamen of andere huldeblijken voor oorlogsslachtoffers in Binnenmaas wilde realiseren.
Bas Kruijthoff, nabestaande van Pieter Kruijthoff, woont in boerderij Bouwlust, waarboven destijds de vijf soldaten in de problemen kwamen. „Ze wilden hier een noodlanding maken. Dat mislukte, waarna zes Engelse vliegers een kilometer verder op de grond kwamen. De één gaf ze petten, de ander een landkaart, ze konden schuilen in schuren. Allemaal hulp waarop de doodstraf stond.”
Aanvankelijk wisten de Britten te ontkomen. „Maar de mensen die ze hebben geholpen, zijn verlinkt,” weet Anneke van der Stel, kleindochter van Arie van der Stel. „Niet dat ze dat is kwalijk genomen. De Duitsers verzamelden mogelijke getuigen en zelden dat zij zelf zouden worden doodgeschoten als ze geen namen zouden doorgeven.” Nel de Jager (82) herinnert haar opa Arie van der Stel als een reus van een kerel. De geboren Rotterdamse was 8 toen haar opa werd omgebracht. „Ik herinner me de moeite die de familie deed om hem terug te vinden. Aan mijn opa heb ik nog altijd goede herinneringen. Af en toe op zondag of in de vakantie kwamen we naar de Hoeksche Waard. Na zijn overlijden lag hun hond wekenlang op de dijk, te wachten op zijn baasje.”
Voor meer informatie over de 5 van Greup: zie website https://www.de5vangreup.nl