Naar aanleiding van het artikel ‘1944 – Engelandvaarders vanuit Piershil’ ben ik in contact gekomen met Borre (een verbastering van zijn eigenlijke naam George) Winckel. Borre woont in San Juan Capistrano, Californië en is de zoon van Flip Winckel die in 1944 met vier anderen Engeland wist te bereiken, door met een vlet de Noorzee over te varen. Zo’n vlet werd gebruikt bij de visvangst, speciaal voor het ophalen van de netten. Vanwege de link met Piershil werd ik uitgenodigd om op 10 mei 2011 aanwezig te zijn bij de onthulling van het schaalmodel van zo’n vlet in het Stadsmuseum Voorburg-Leidschendam. Voor het zover was maakte het hele gezelschap een uitstapje per antieke bus naar de plaats waar ooit de werf stond waar een aantal van zulke vaartuigen zeewaardig werden gemaakt. Ook waren er deze dag diverse sprekers, waar onder twee Engelandvaarders. Ook Hein Fuchter was overgekomen uit Australië om zijn verhaal te doen. Op 17 februari 1944 was Hein samen met vier anderen vanuit de haven Piershil aan het avontuur begonnen, uiteraard met hulp van de lokale verzetsheld Klaas van Bergeijk. Doordat de poging mislukte moest het project worden uitgesteld. Klaas zorgde ervoor dat op 23 februari een tweede poging kon worden gedaan. Deze keer niet vanuit Piershil, maar vanaf de boerderij van broer Jacob in Zuidland.
Afbeeldingen ‘uitnodiging’.
De uitnodiging van het Leidsch Erfgoed. Hier is de lay-out gekozen van de Vliegende Hollander, een verzetsblad dat tijdens WO2 vanuit de vliegtuigen werd afgeworpen.
Filmpjes Voorburg – Leidschendam – 10 mei 2011
Hein Fuchter, Engelandvaarder, doet zijn verhaal.
Jos Teunissen (lid bestuur Vereniging Erfgoed Leidschendam en adviseur Stadsmuseum) en Borre Winckel spreken enkele woorden, voorafgaand aan de onthulling van het schaalmodel.
Een impressie van 10 mei 2011 te Voorburg-Leidschendam. Tijdens de bijeenkomst in het stadmuseum werden ook filmbeelden getoond waarop Flip Winckel en Hein Fuchter te zien waren, sprekend over hun avontuur. Ze gaven ook commentaar bij de bijzondere zwart-wit opname die bewaard is gebleven. De enige beelden van Engelandvaarders op zee!
Eddie Jonker, Engelandvaarder, doet zijn verhaal (deel 1)
Eddie Jonker, Engelandvaarder, doet zijn verhaal (deel 2)
De onthulling van het schaalmodel, door Hein Fuchter
Geluidsfragmenten Voorburg – Leidschendam – 10 mei 2011
Bij onderstaand filmpje is door Hein Fuchter en Flip Winckel ooit zelf commentaar ingesproken. Onderstaand geluidsfragment begint met vertellingen over het avontuur, daarna wordt commentaar gegevens bij de zwartwit beelden. Start het filmpje na 6 minuten en 28 seconden van dit geluidsfragment!
Luister naar Flip en Hein:
Sierk Plantinga, de conservator van het Nationaal Archief, vertelde o.a. over Anton Schrader.
Luister naar zijn speech:
Fotoserie ‘10 mei 2011’
Henk van den Heuvel in gesprek met Adam van Bergeijk en zijn echtgenote. Adam is de zoon van Jacob, de boer te Zuidland waar vandaan de geslaagde poging plaats vond.
Op weg naar de bus.
Borre Winckel.
In de ‘antieke’ bus.
Foto’s bekijken van de oude scheepswerf.
De groepsfoto, gemaakt door Ernst van Erkelens.
Een foto van de vertoonde film. Links Hein Fuchter, rechts Flip Winckel.
Links de moeder van Borre, daarnaast Hein Fuchter. In de midden zit Eddie Jonker.
De onthulling van het schaalmodel, door Hein Fuchter.
Artikel New York Times, SEPTEMBER 2, 2011, 6:00 AM
How a Chevy-Powered Boat Delivered Five Dutchmen From the Nazis
By RONALD AHRENS
Courtesy of George WinckelA sketch depicting the driveline of the escape boat, with the Hispano-Suiza’s fuel tank nestled in the bow and the Chevrolet engine directly behind it.
A new exhibition in the Netherlands commemorates the North Sea escape of five Dutchmen from Nazi occupation in 1944, a voyage made possible by Chevrolet power and a Hispano-Suiza racecar’s fuel tank.
Courtesy of George WinckelPhillip Winckel, in a photograph from 1944.
The permanent exhibition opened in May at the Stadsmuseum Leidschendam-Voorburg, in the town of Voorburg, about six miles east of The Hague. The show features a wooden scale model of the escape boat and costumed figures of the five sailors. Another model, that of a canal boat, also figures in the display. Ultimately, the exhibition will expand to include the stories of other maritime escapes of the era.
The five Dutchmen vowed to escape after the occupying Nazi authorities required students to sign a loyalty oath.
“Everybody in the boat had refused to sign the declaration,” said George Winckel, 53, the son of the crew member Phillip Winckel, in a recent telephone interview. “At that point you could no longer walk around in the streets.”
Mr. Winckel’s father, at the time a law student at Leiden University, sold his motorcycle to help fund the attempt. Edzard Moddemeijer, an electrical engineer, led the program to repurpose a 6-cylinder Chevrolet power plant for marine use.
Their engine, commonly known at the time of its manufacture as the cast-iron wonder, was introduced in 1929, giving Chevy customers “a six for the price of a four,” as the advertising slogan said. Displacing 194 cubic inches, it produced 46 horsepower at 2,600 r.p.m. Fuel consumption was 19 m.p.g.
The men bought the engine from a marina operator in western Holland, paying 700 Dutch guilders. Fitting it to their seven-meter launch required numerous modifications, including an underwater exhaust outlet to suppress noise. The driveline and propeller were clandestinely built.
Meanwhile, the Hispano’s 175-liter tank, one of two fuel reservoirs, was positioned in the bow, providing the capacity to cross from Haringvliet, an estuary in southern Holland, to Lowestoft, a beachside town in Suffolk and Britain’s easternmost point, where the five intended to arrive.
Mr. Winckel, who lives in San Juan Capistrano, Calif., said in a telephone interview that the journey was “well in excess of 100 sea miles.”
The fuel tank, salvaged from a junkyard, fit uncannily well into Mr. Moddemeijer’s powertrain design. “There was very little they had to do but fit the gas lines,” Mr. Winckel said.
The tanks were filled with stolen fuel.
At 8:30 p.m. on Feb. 23, the men launched from a remote wharf at Zuidland. They previously had secured documents to pass to the Dutch government-in-exile, whose leaders lived in England.
To evade the German sentries near the estuary’s mouth, the crew shut down the Chevy engine, stealthily rowing the launch with burlap bags placed over the oar blades to suppress reflections. Running into sandbars, they got out and pushed the flat-keeled craft. The nighttime cold worked to their advantage; according to the exhibition’s literature, sentries remained in the heated cabins of their boats, where they listened to Radio Calais’s popular German-language broadcast.
Finally reaching open sea, the crew fired up the cast-iron wonder and powered away from their homeland.
By mere coincidence, Allied forces were then conducting Operation Argument, a concentrated bombing campaign against German targets. As part of the operation, reconnaissance for downed fliers was a priority. The makeshift launch and its crew were spotted at 12:30 p.m. on Feb. 24.
“All of a sudden, this boat came at them at extraordinarily high speed,” Mr. Winckel said. “They thought that a German schnellboot was coming to take them away,” he added, referring to a midrange torpedo boat used by the Nazis.
But the vessel belonged to the Marine branch of the Royal Air Force. In a filmed rescue, the crew were instructed to turn off the Chevy engine. Because of the excitement, they couldn’t immediately find the kill switch.
With the Dutchmen welcomed aboard the British vessel, their meticulously prepared launch was scuttled, sending the cast-iron wonder to the bottom of the sea.