1940 – Soldaten te Piershil (en Klaaswaal)

Vanwege de oorlogsdreiging wordt Nederland gemobiliseerd. Dinsdag 29 augustus 1939 is de eerste mobilisatiedag, de lichtingen 1924-1939 van de land- en zeemacht worden onder de wapenen geroepen. Ons Hoofd van de school, Dhr. J.D. Markestein, hoorde daarbij en hij vertrok, met vele andere mannen per stoomtram uit het dorp. Op 22 en 23 april 1940 verschijnen er soldaten van de 13e compagnie pioniers in Piershil. Nederland is verdeeld in 14 verdedigingsstellingen waarvan de Grebbelinie later de bekendste zou worden. De stelling in de Hoeksche Waard heet ‘Zuidfront Vesting Holland’. Hiermee wordt het gebied aangeduid tussen het West-front (de Brielsche Maas) en het Oost-front (ten oosten van de Merwede). Onder de Vesting Zuid-Holland vallen deze gebieden:  Voorne-Putten,  Hoeksche Waard, Dordrecht, Goeree Overflakkee, Sliedrecht, Papendrecht, Hendrik Ido Ambacht, Zwijndrecht, Willemstad, Klundert, Zevenbergen en Hooge- en Lage Zwaluwe.

Foto Soldaten in de achtertuin

Deze twee Nederlandse soldaten waren ingekwartierd aan de Piershilse Molendijk. De foto is gemaakt in de achtertuin van  Adam Bottenberg aan de Molendijk (tegenwoordig Molendijk 21), In het midden zit Janny Groenenberg. De stenen berging op de achtergrond staat er nog steeds, aan het Boogerdpad.

Foto Soldaat in de Voorstraat – 1940

Deze foto van soldaat Frans Berkepas uit Rotterdam werd gemaakt in 1940 in de Voorstraat van Piershil. Het huis op de achtergrond met de witte ramen werd later ‘t Hoekie van Jos van Andel (en staat momenteel, in 2010, leeg). Soldaat Berkepas was één van de twee soldaten die was ondergebracht bij de familie Van der Hoeven op de toenmalige Sluisjesdijk 35 te Piershil.

De komst van de 13e compagnie pioniers van het 1e regiment genietroepen zorgt aanvankelijk voor veel opschudding in het dorp. De officieren worden ondergebracht in woonhuizen en de meeste soldaten worden ingekwartierd in een leegstaande boerderij in de Voorstraat (de familie Quartel was kort daarvoor geëmigreerd naar Argentinië) en in de Gereformeerde Kerk op de Sluisjesdijk (waar later o.a. Bokhout en nog later Bijl hun garagebedrijf hebben gehad). Op zondagavond 23 april 1944 maakt Burgemeester Hammer ook bekend dat de openbare school ontruimd moet worden voor de inkwartiering van onze militairen.

Foto’s soldaten 13e compagnie – Piershil en Klaaswaal

Op deze foto’s zijn enkele militairen van de 13e compagnie pioniers te zien. Deze foto’s zijn afkomstig van Leendert Kroes, een kleinzoon van Korporaal Sebastianus Jozef Baadjou (roepnaam Jos of Zef, 1e regiment wielrijders, 1934 – I – 137). Op de bovenste foto zijn ze op de koffie bij gastvrouw Lena van Bergeijk (boerderij Jan van Bergeijk, Kostverlorendijk Piershil), korporaal Baadjou zit helemaal links. Op de middelste foto (met Baadjou uiterst links) fietsen dezelfde zes soldaten, waaronder ook Zuidema en Swart uit Rotterdam en Vos uit Lichtenvoorde, op de Kostverlorendijk te Piershil. De onderste foto werd gemaakt tijdens een ander uitstapje, naar Klaaswaal (de watertoren links is nog net te zien).

De genietroepen vormen al snel een vertrouwd beeld in Piershil. Voor de schoolgaande jeugd wordt een oplossing gevonden en het leven gaat al snel weer z’n gangetje. De militairen richten een keuken in en zetten aan de dijk een militair hospitaaltje op. Geregeld worden er kerkdiensten voor de soldaten georganiseerd en behoudens een paardenvordering gebeuren er weinig schokkende dingen. Vele onderdelen van het leger waren afhankelijk van paard en wagen voor het vervoer van goederen. Slechts in beperkte mate was er gemotoriseerd  dus in mobilisatie- of oorlogstijd was men gedwongen vele vrachtwagens, bussen, auto’s en motoren te vorderen. Ook fietsen, karren en zo’n 30.000 paarden werden gevorderd toen de mobilisatie een feit werd. In Nieuw-Beijerland is het dan ook een komen en gaan van boerenknechts die met paarden kwamen uit Goudswaard en Piershil. De paarden worden door de Hollandse militairen gekeurd en gevorderd bij geschiktheid. Ook via Nieuw-Beijerland (haven) wordt hout aangevoerd. Dit wordt gebruikt voor de verdediging van het Hollands Diep door aan de Nieuwendijk kleine versterkingen te maken voor enkele mitrailleursnesten. Tot dat moment waren er amper voorbereidingen getroffen, met uitzondering van enkele in 1936 gebouwde kazematten langs de noordelijke oever van het Hollands Diep.

Op 10 mei 1940 breekt de oorlog uit en de hoorblazers blazen reveille op de Kade te Piershil. De op de havenkade aangetreden soldaten worden voorzien van wapens en munitie en krijgen orders te gaan patrouille lopen. Wat de soldaten in die eerste dagen voornamelijk doen is toesnellen zodra er vliegtuigen neerstorten. Soldaat Bram Douw weet op die manier, geholpen door Klaas van Bergeijk, een Canadees het leven te redden. Ook bij de twee andere crashes, van Duitse vliegtuigen, wordt assistentie verleend maar gevochten wordt er nooit. Het pilotenstoeltje van het eerste neergestorte vliegtuig aan de Achterweg te Goudswaard (een Duitse Heinkel) wordt als buit meegenomen en fungeert enkele dagen als zitje van een door de soldaten gefabriceerde schommel in de Voorstraat. Op 14 mei 1940 kijkt de gehele Hoeksche Waard geschokt richting Rotterdam. Aan de enorme rookpluimen is te zien dat het goed mis is. Kort na dit bombardement wordt de capitulatie getekend en zit het werk er voor de soldaten te Piershil op.

Ochtendblad Het Vaderland (18 mei) – Melding ANP (17 mei) – Soldaten Piershil

Speciaal ten behoeve van het ongeruste thuisfront worden in het ochtendblad het Vaderland op 18 mei 1940 mededelingen gedaan over alle legeronderdelen. Voor wat betreft Piershil is de mededeling beknopt maar duidelijk: ‘de 13de compagnie pioniers bevindt zich in goeden welstand te Piershil’. Het originele bericht werd op 17 mei verspreid door het ANP, uit naam van de commandant de res. kapitein H.J.C. de Ruijter. Na het vertrek van de militairen uit Piershil gaat op 10 juni 1940 de school weer open.

ANP-mededeling 17 mei 1940