Precies zeventig jaar geleden kregen drie Hoeksche Waardse gezinnen een naoorlogse dreun te verwerken. Een vondst in de duinen werd drie jongemannen noodlottig.
De 16-jarige smid Meeuwis Pouwe uit Piershil brengt op zondag 2 september 1945 een bezoek aan het Marine Kustwacht Detachement Vluchtenburg te ’s-Gravenzande. Zijn broers Jan en IJmert zijn daar als lid van de Binnenlandse Strijdkrachten gestationeerd, net als Jaap Lips uit Oud-Beijerland en Adrie Evertse uit Zuid-Beijerland. De jongens lopen daar wacht, ze moeten de toegang tot de duinen bewaken. Hier staan overblijfselen uit de oorlog opgesteld, zoals geschut, zoeklichten en kijkers. Op het strand is het vanwege achtergebleven munitie zelfs levensgevaarlijk.
Nadat Meeuwis door zijn broers is bijgepraat over het dagelijkse leven in het kamp, een bezichtiging van de verblijven en de lunch wordt het idee geopperd om een wandeling te maken. Meeuwis en zijn broer Jan gaan met Jaap en Adrie op pad, de jongeman vergaapt zich tijdens de rondleiding aan het achtergebleven oorlogstuig. Aan het einde van het ommetje arriveren de jongelingen bij het vrijwel geheel opgeruimde strand. Hoewel een bevel van Commandant J.W.H. Jore dit nadrukkelijk verbood eindigt de wandeling bij de laatste onlangs leeg gehaalde bunker.
In het zand ontdekt Lips een projectiel en gaat ermee op het dak van de bunker staan. Tijdens het afkloppen of het doorgeven gaat het helemaal mis. De hevig gechoqueerde Meeuwis verklaart later die dag: ,,Ik was bezig mijn behoefte te doen op 10 à 15 meter afstand, met mijn rug naar de bunker. Ik hoorde een slag en zag een vlam…omkijkende zag ik hen alle drie vallen. Toen ik ging kijken zag ik ze liggen met grote wonden, hevig bloedend.”
Eerste hulp is snel ter plaatse, Lips is zwaar gewond, maar bij kennis. De marinedokter Knip constateert al snel dat de andere twee jongens zijn overleden, tien minuten na aankomst in het hospitaal overlijdt ook Jaap Lips aan zijn verwondingen.
De klap komt hard aan in de Hoeksche Waard, zo herinnert Mevrouw Wesdorp-Evertse zich nog goed: ,,Ik was 15 jaar toen het gebeurde, mijn moeder zat op dat moment in de kerk. Met Klaas van Bergeijk zijn mijn ouders naar ‘s-Gravenzande gegaan. Het was erg emotioneel allemaal. Mijn broer werd in Zuid-Beijerland met militaire eer begraven, het verdriet was intens. Enige nazorg hebben we nooit gehad, zo ging dat in die tijd.” Ook in Piershil en Oud-Beijerland vinden emotionele militaire begrafenissen plaats. Meeuwis Pouwe praat nog steeds niet graag over die dag: ,,U mag gerust weten dat dit voorval mij als mens wel gevormd heeft. Als zestienjarige zoiets meemaken, dat vergeet je nooit meer.”
In memoriam
Jacobus Jan Pouwe werd 18 jaar oud, hij werd geboren op 20 april 1927 te Numansdorp. Het gezin van Aart Pouwe en zijn vrouw Elizabeth Korbijn woonde op het adres Molendijk A162 te Piershil. Adriaan Johan Evertse werd 17 jaar oud, hij werd geboren op 16 februari 1928 te Zuid-Beijerland. Het gezin van Pieter Evertse, wachtmeester der Marechaussee te Zuid-Beijerland, woonde op het adres Meeborkstraat A116 te Zuid-Beijerland. Jaap Lips werd 19 jaar oud, hij werd geboren op 29 juni 1926 te Oud-Beijerland. Het gezin van de kleermaker Johannes Lips was woonachtig aan de Zinkweg 268 te Oud-Beijerland. Zoon Pieter ontving op latere leeftijd op Paleis Soestdijk uit handen van Prins Bernhard het Verzetsherdenkingskruis, zoon Arie Willem overleed in 1948 tijdens een militaire actie in Nederklands-Indië. Naar hem is een straat vernoemd in Oud-Beijerland. Jan Pouwe en Adrie Evertse staan vermeld op het herdenkingsmonument Korendijk te Piershil, Jaap Lips ligt begraven op de Algemene Begraafplaats te Oud-Beijerland.
Voor de historische vereniging van Oud-Beijerland heb ik ook een artikel geschreven, toegespitst op Jaap Lips: hier.
Het verhaal van Jan Pouwe kunt u hier lezen, het verhaal van Adrie Evertse staat hier.
Knipsel ‘Hoekschewaards drama in e duinen’ – Kompas 4 september 2015