2015 – Een prima vliegenier, maar met een randje

Binnenmaas en Barendrecht maken zich op voor een gezamenlijke herdenking. De dood van de Australische piloot Jack Dawson Green wordt uitgebreid herdacht op 4 mei, in de middag. Dawson Green stortte neer bij Heinenoord en ligt begraven in Barendrecht, waar historicus Hans Onderwater gasten uit onder meer Australië en het Verenigd Koninkrijk ontvangt. Jack Dawson Green was 87ste piloot die sneuvelde boven de Hoeksche Waard. En tevens de laatste. In maart 1945, vlak voor de bevrijding, stortte hij neer in de buurt van de toenmalige Barendrechtse brug. Bij het monument dat er nu staat aan het Jack Dawson Green Pad, brengt maandag een groep, onder wie familie en mannen uit zijn squadron, een saluut. Hans Onderwater regelt het verblijf van het bezoek. De Barendrechter heeft het levensverhaal van de Australiër opgetekend en houdt contact met de familie. Tevens zit hij in de groep Remember Jack Dawson Green en het bestuur van het Museum Rotterdam ’40-’45. Voor de gelegenheid werkte Onderwater mee aan een krant over Barendrecht in de oorlogsjaren. „Die willen we verkopen om tegemoet te komen in de kosten van het bezoek;’ vertelt hij. Het wordt, wat hem betreft, sowieso een bewaarexemplaar, zoals een historicus betaamt. Al blijkt Onderwater zelf wel eens te twijfelen aan die benaming: „Een historicus moet de zaken feitelijk weergeven. Dat vind ik lastig. Ik laat me emotioneel wel eens meeslepen. Dan leef ik me teveel in in de mensen achter die verhalen.” Vandaag gaat hij met het bezoek naar Rotterdam-Terbregge, waar operatie Manna wordt gevierd, de voedseldroppings aan het einde van de Hongerwinter. Tot 4 mei wordt de toon een stuk serieuzer en staat Jack Dawson Green centraal. „We hebben het zorgvuldig verdeeld. Ik ben natuurlijk bij de herdenking in Heinenoord, maar bemoei me daar niet met dé organisatie. Dat laat ik aan de groep Remember Jack Dawson Green en de Burgemeester van Bommelschool. Ik begeleid de groep in Barendrecht en Rotterdam. We brengen hier aan het graf een saluut tijdens de herdenking.” Bij alles zijn scholieren aanwezig, wat Onderwater een uitstekende zaak vindt. „Maar hoe ouder ik word, hoe meer ik de eindigheid van dingen zie. Er is nu erg veel belangstelling bij de jeugd voor de Tweede Wereldoorlog en de Rehobothschool verzet veel werk voor het graf. Maar hoe zal dat zijn over een jaar of 10, 20? Is het dan verwaterd? Zijn alle documenten die bij elkaar zijn verzameld er dan nog wel? Zelf mag ik er dan niet meer zijn, maar ik maak mij daar zorgen over.” De aandacht gaat de komende dagen echter uit naar Dawson Green. Die sneuvelde op 21-jarige leeftijd. Onderwater heeft een aardige indruk van het karakter van de piloot. ,Jack Dawson Green is heengegaan zoals we het van hem kunnen verwachten. In rapporten van zijn superieuren bij de Australische luchtmacht werd hij omschreven als een outstanding pilot, maar dat compliment had wel een randje. Er werd ook genoemd dat hij no eye for risks had. Kortom, een uitstekende piloot, maar ook tamelijk overmoedig. Dat blijkt al uit de begindagen van zijn vliegeniersloopbaan, meent Onderwater. „Hij was baldadig. Op zijn 17de liep hij weg van huis om in dienst te gaan. Daar deed hij zich voor als een 19-jarige, want 17 is nog te jong. Eerst was hij sportinstructeur voor soldaten. Een tijd later, toen hij piloot was geworden, verdween hij een maand achter tralies omdat hij in een tweedekker op minder dan 30 meter hoogte over de hoofdstraat van zijn geboorteplaats was gevlogen. Op zijn kop. En zwaaiend naar de mensen beneden. Die stunt werd niet op prijs gesteld.” Jack Dawson Green was in het jaar dat hij overleed, een warrant officer geworden. „Heel vroeg voor iemand die net 20 is. Veelal was dit weggelegd voor piloten met meer jaren ervaring, maar die moesten zijn orders opvolgen. Hij vloog in het 603 squadron als de tail end Charlie, helemaal achteraan. Dat is een plek voor één van de beste piloten, omdat zij de rest moeten dekken. En zelf hebben ze geen bescherming.” Het was net die plek achteraan die ertoe leidde dat Jack Dawson Green zich aan een eenmansactie waagde. „Het laatste wat zijn squadron van hem hoorde, was bogey below. Hij spotte een Duits konvooi op de Barendrechtse brug en ging er in zijn eentje op af. De rest van de groep had later pas door dat hij er niet meer bij was.” De uitkomst is bekend. Deze tail end Charlie keerde niet meer terug. Onderwater: „Ik weet dat er verschillende lezingen zijn over hoe hij is gesneuveld, maar ik ben er van overtuigd dat Jack Dawson Green het luchtafweergeschut bij de Barendrechtse Brug over het hoofd heeft gezien. Hij maakte een boog over Goidschalxoord en vloog terug. Maar dat geschut had een ruim schootsveld op alles wat uit het westen kwam aangevlogen. Hij had geen kans. Hij is door explosieschade omgekomen.” Duitse soldaten borgen het lichaam van de vliegenier. „Die waren gelegerd in Barendrecht. Vandaar dat hij hier is begraven. Voor zover ik het kan nagaan, is dat netjes gebeurd, met militaire eer. Ze plaatsten er een houten kruis bij met de naam erop, maar de bevolking werd zoveel mogelijk uit de buurt gehouden. Een Barendrechter, Cock van Duin, heeft tot zestien keer toe een bos bloemen op het graf weten te leggen. Telkens werden de bloemen weggehaald.” Het was ook Van Duin die contact legde met de familie Dawson Green. „Pas in 1946 was het hen en het leger bekend dat hij aan de noordkant van de Oude Maas lag. De Engelsen hadden nog gezocht naar het graf, maar alleen in de Hoeksche Waard. Er was geen moment aan gedacht dat hij ergens anders kon liggen.” Ook de graven van gesneuvelde Duitsers zijn in kaart gebracht. „Met de herdenking gaat het alleen om geallieerde piloten, maar ik denk dat het op den duur zal veranderen.” In Barendrecht probeerde Onderwater eens de bemanning van een Duitse nachtjager bij de herdenking te betrekken. „Het werd niet door iedereen op prijs gesteld. Het was te vroeg.” Toch vindt Onderwater dat ook hun verhaal aan bod moet komen. „Die jager stortte neer en de bemanning had kunnen springen. Maar dan zou het toestel midden in Barendrecht terecht komen. Ze zijn blijven zitten en hebben die brandende kist over het dorp heen weten te werken. In de polders kwam de jager neer, met hen er nog in. Ze konden zichzelf niet meer in veiligheid brengen.” De herdenking bij het monument aan het Jack Dawson Green Pad begint maandag rond 13.30 uur. Een uur later wordt de expositie in Museum Hoeksche Waard bezocht.

Andere artikelen over dit onderwerp op deze website:

Herdenking 70 jaar geleden omgekomen vliegenier: klik hier

Gedenksteen voor Australische piloot: klik hier

prima-vliegenier-jack-dawson-green-adrd-3mei2015

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *