Leendert en Dirk Besteman, †

Leendert Besteman werd geboren op 9 juli 1916 te Klaaswaal en Dirk Pieter Besteman werd geboren op 22 januari 1919 te Klaaswaal. Hun ouders, Jan Marinus Besteman (11 oktober 1887, Goudswaard) en Klazina Barendregt (27 juni 1890, Goudswaard) hadden nog een derde zoon: Izak Besteman (28 januari 1915, Klaaswaal). Ze staan vermeld op het Monument Burgerslachtoffers WO2 Korendijk

Drie verdwenen zoons

Jan Besteman was oorspronkelijk slager te Klaaswaal. Enige tijd na de geboorte van de drie zoons verhuisde het gezin naar Goudswaard. Ze namen hun intrek in een huis dat eigendom was van de vader van Klazina, aan de Molendijk nummer A 211. Ook in Goudswaard vestigde Jan Besteman zich als slager.

Leendert werd timmermansknecht en Dirk werd smidsknecht. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werkte Dirk bij het windmolenbedrijf van Bas Bosman te Piershil. Als metaalbewerker hield hij zich bezig met de vervaardiging van metalen molens, waarmee op revolutionaire wijze de waterhuishouding in de polders kon worden geregeld. Laat in het voorjaar van 1942 kwamen de Duitsers binnen om personeel voor de arbeid in Duitsland te ronselen. Het personeel moest zich verzamelen en de kaartenbak met gegevens werd opgeëist. Het ging hun om de mannen die het beste in conditie waren en oud genoeg om te werken. Jan Snijders was de jongste die werd uitgekozen en ook Dirk Besteman, Jo Trouw en Gijs Goudswaard werden geselecteerd. Vanwege de importantie van het bedrijf voor de landbouw mocht er ook personeel actief blijven in de molenfabriek. Om uiteenlopende redenen wisten Jaap Groenenberg, Gabriël Trouw en Gerrit de Vlaming de dans te ontspringen.

Op 11 juni 1942 werd Dirk Besteman met de andere werknemers van de firma Bosman naar Duitsland getransporteerd. De jonge mannen werden tewerkgesteld bij het bedrijf Bochumer Verein te Bochum. Dit bedrijf, dat zich oorspronkelijk bezig hield met het bevestigen en stellen van metalen wielen, maakte vanaf het begin van de oorlog al gebruik van dwangarbeiders. Er werd gewerkt met 7500 arbeiders, die waren ondergebracht in vier Lager in Bochum. Later werd er ook oorlogsmaterieel gemaakt, zoals kanonslopen. Dirk Besteman werd op 12 april 1944 overgeplaatst naar een andere fabriek voor Radsatzwerk, gevestigd in Glowno te Polen. In oktober 1944 werd het personeel van dit bedrijf grotendeels geëvacueerd in verband met het oprukken van het Rode Leger. Er bleven vijftien werknemers achter, drie van hen waren Nederlanders. Onder hen was ook Dirk Besteman. Deze achtergebleven arbeiders werden beschouwd als krijgsgevangenen toen Glowno op 17 januari 1945 door de Russen werd ingenomen.

Het gezin van Jan Besteman was in het begin van 1944 al vanuit Gouds-waard geëvacueerd naar Schiedam. De oudste zoon Izak had daar een woning kunnen vinden aan de Tollensstraat 28b. Hier gebeurde het dat Jan en Klazina na het vertrek van Dirk ook hun andere twee zoons kwijt raakten. Eerst werd Izak tijdens een razzia opgepakt. Hij wist uit een rijdende trein te springen in Groningen en zo aan tewerkstelling in Duitsland te ontkomen. Hij keerde lopend terug naar Schiedam en is daar ondergedoken. Izak heeft de oorlog overleefd en is op 2 november 1979 te Schiedam overleden. Ook hun zoon Leendert werd opgepakt om in de provincie Utrecht bomen te kappen. Hij heeft daar longontsteking opgelopen en is daaraan op 30 januari 1945 overleden.

Na de bevrijding in mei 1945 is de familie niet teruggekeerd naar Goudswaard, maar in Schiedam blijven wonen. Enkele jaren na de oorlog kregen de ouders een foutief bericht van het Rode Kruis dat hun zoon Dirk in Rusland was overleden. De voornamen klopten niet; het bleek over een Frits Besteman uit Haarlem te gaan. Nooit hebben de ouders geweten wat er van hun zoon geworden is. Ze hebben tot hun dood gehoopt op zijn terugkeer.

Recent onderzoek, uitgevoerd in verband met de onthulling van het monument voor burgerslachtoffers uit de gemeente Korendijk, heeft aan het licht gebracht dat Dirk Besteman tot juli 1948 in een gevangenenkamp in Charkov in de Oekraïne heeft gezeten. Hij is voor het laatst gesignaleerd door een Duitse krijgsgevangene in 1950, eveneens in de Oekraïne, in een kamp in Kiev. Daarna is niets meer van hem vernomen.

Foto’s en afbeeldingen Besteman

Dirk Besteman poseert, 19 april 1937.